Ο έλεγχος της λειτουργίας του λαβυρίνθου γίνεται με το νυσταγμογράφημα. Στη διάρκεια αυτής της εξέτασης γίνεται διέγερση του λαβυρίνθου με ψυχρό, θερμό διακλυσμό και καταγράφονται οι νυσταγμικές κινήσεις. Με τον τρόπο αυτό, συγκρίνοντας τη λειτουργία των δύο λαβυρίνθων μπορούμε να συμπεράνουμε αν υπάρχει υπαισθησία. Κατά τη διάρκεια του νυσταγμογραφήματος γίνονται επίσης και οι οπτοκινητικές δοκιμασίες με τις οποίες ελέγχονται οι σακκαδικές κινήσεις, 

η παρακολούθηση στόχου και ο οπτοκινητικός νυσταγμός. Οι δοκιμασίες αυτές είναι παθολογικές σε προβλήματα κεντρικής αιτιολογίας.

 

Το νυσταγμογράφημα (Video ή ηλεκτρο-νυσταγμογράφημα) είναι ησημαντικότερη εξέταση για τη διάγνωση του ιλίγγου γιατί δείχνει:

1) αν πρόκειται για πραγματικό ίλιγγο και όχι για άλλη απλή ζάλη.

 

2) αν είναι κεντρικός (από τον εγκέφαλο) και άρα σοβαρός ή περιφερικός (από τον λαβύρινθο) και ως εκ τούτου λιγότερο ανησυχητικός.

 

3) την πλευρά που πάσχει δηλ. αριστερά η δεξιά. 

 

Το νυσταγμογράφημα διαρκεί λιγότερο από μία ώρα είναι ανώδυνη και ακίνδυνη εξέταση, και το μόνο που αισθάνεται ο εξεταζόμενος είναι η ελαφριά ζάλη που προκαλείται από το κρύο και μετά το ζεστό νερό, που εισάγεται πρώτα στο δεξιό και μετά στο αριστερό αυτί (και ερεθίζει τους λαβυρίνθους) από ειδικό μηχάνημα, ενώ ταυτόχρονα ένα άλλο μηχάνημα ο νυσταγμογράφος καταγράφει τον νυσταγμό (τις κινήσεις των ματιών που προκαλούνται επειδή  υπάρχουν νευρικές συνδέσεις μεταξύ ματιών και λαβυρίνθων). Οι θερμοί διακλυσμοί προκαλούν νυσταγμό προς το εξεταζόμενο αυτί ενώ οι ψυχροί το αντίθετο. Στο τέλος και μετά από ψηφιακή επεξεργασία στον υπολογιστή παίρνουμε τα αποτελέσματα που μπορεί να είναι φυσιολογικά ή παθολογικά όπως υπαισθησία ή αναισθησία ενός λαβυρίνθου για παράδειγμα, που σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες εξετάσεις μας οδηγούν στην τελική διάγνωση.

  

Φυσιολογικό Ηλεκτρονυσταγμογράφημα

με ψηφιακή επεξεργασία απο ηλεκτρονικό υπολογιστή, έκδοση αποτελέσματος, και πεταλούδα του Claussen. 

Φυσιολογικά ποτελέσματα  είναι οι συμμετρικές αντιδράσεις των δύο λαβυρίνθων στον ψυχρό και θερμό διακλυσμό με νερό ή αέρα (όταν υπάρχει διάτρηση στο τύμπανο) στα αυτιά. Τα φυσιολογικά όρια μπορεί να διαφέρουν ελαφρώς μεταξύ των διαφόρων εργαστηρίων.

Νυσταγμογράφημα σε ακουστικό νευρίνωμα δεξιά: υπαισθησία δεξιά

Μη φυσιολογικά αποτελέσματα περιλαμβάνουν, την υπεροχή νυσταγμικής κατευθύνσεως, την υπερευαισθησία, και την υπαισθησία ή αναισθησία ενός λαβυρίνθου ή και των δύο λαβυρίνθων και μπορεί να είναι σημάδια βλάβης στο λαβύρινθο ή στο αιθουσαίο νεύρο ή σε άλλα μέρη του εγκεφάλου που ελέγχουν την ισορροπία και τις κινήσεις των οφθαλμών.

Τέτοιες βλάβες είναι:

•Αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια
•Χολοστεάτωμα και άλλοι όγκοι του αυτιού 
•Συγγενείς διαταραχές 
•Αιθουσαία νευρωνίτιδα 
•Τα φάρμακα που είναι τοξικά για τα νεύρα του αυτιού, όπως αμινογλυκοσίδες,  κάποια ανθελονοσιακά φάρμακα, διουρητικά της αγκύλης και σαλικυλικά 
•Σκλήρυνση κατά πλάκας 
•Κινητικές διαταραχές, όπως η Προϊούσα παράλυση 
•Η ερυθρά

•Η ιλαρά
•Μερικά δηλητήρια 
•Ακουστικό νευρίνωμα 
•Καλοήθης ίλιγγος θέσης 
•Λαβυρινθίτιδα 
•Νόσος του Meniere
 
Κίνδυνοι: Η υπερβολική πίεση του νερού μέσα στο αυτί μπορεί να τραυματίσει ή να σπάσει ένα ήδη επηρεασμένο τύμπανο, αλλά αυτό συμβαίνει σπάνια, ιδίως από έμπειρο εξεταστή. Όταν υπάρχει διάτρηση (τρύπα) στο τύμπανο η εξέταση δεν γίνεται με νερό αλλά με αέρα, επειδή αυτό μπορεί να οδηγήσει σε λοίμωξη του αυτιού.