ΩΡΛ Παίδων Ακουολογία Παιδική βαρηκοΐα

Περιεχόμενα
1 Η λειτουργία της ακοής
1.1 Μορφές παιδικής βαρηκοΐας
1.1.1 Παιδική βαρηκοΐα Αγωγιμότητας
1.1.2 Παιδική Νευροαισθητήριος βαρηκοΐα
1.1.3 Αίτια παιδικής νευροαισθητήριας βαρηκοϊας
1.1.4 Πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση βαρηκοΐας στα παιδιά
1.1.5 Επιπτώσεις του ελλείμματος ακοής στον λόγο και την ομιλία:
1.1.6 Διάγνωση της νευροαισθητήριας βαρηκοϊας στα παιδιά
1.1.6.1 Εξετάσεις της ακοής στα παιδιά
1.1.6.2 Πως γίνεται η εργαστηριακή εξέταση της ακοής στα παιδιά
1.1.7 H αντιμετώπιση της βαρηκοΐας στα παιδιά
1.1.8 Τι είναι το κοχλιακό εμφύτευμα.
1.2 Ακουστικά βαρηκοΐας στα παιδιά
2 Η εφαρμογή του προγράμματος μαζικού ελέγχου νεογνών (screening test) για την πρώιμη ανίχνευση της παιδικής βαρηκοΐας στο ΜΗΤΕΡΑ
3 Το πρόγραμμα μαζικού ελέγχου νεογνών με ωτοακουστικές εκπομπές στην καθημερινή πρακτική του ΜΗΤΕΡΑ
3.1 Προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου ακοής και ακουστική νευροπάθεια
3.1.1 Διαταραχή ακουστικής επεξεργασίας: Το μυστικό πίσω από την αδυναμία του παιδιού να ακολουθήσει οδηγίες

Κάνετε κλίκ σε ότι σας ενδιαφέρει

Στα παιδιά, η άρτια λειτουργία της ακοής ιδίως κατά τα δυο πρώτα χρόνια είναι απαραίτητη για την ευνοϊκή εξέλιξη του κεντρικού νευρικού ακουστικού συστήματος ως προς τη διάκριση των ήχων και την ακουστική μνήμη και συμβάλει καθοριστικά τόσο στην ανάπτυξη του λόγου όσο και στην ψυχονοητική εξέλιξή τους.

Πρόληψη

Ο Ωτορινολαρυγγολόγος Παίδων είναι ευαισθητοποιημένος και ξεκινά τον έλεγχο ακοής πολύ νωρίς τις πρώτες ημέρες της γέννησης.
Πρωταρχικός σκοπός είναι η διάγνωση της βαρηκοΐας το πρώτο τρίμηνο και η έναρξη της θεραπείας και εφαρμογής ακουστικού βαρηκοΐας το πρώτο εξάμηνο γιατί έχει αποδειχθεί ότι αυτά τα παιδιά αναπτύσσονται μετά με τις λιγότερες επιπτώσεις.
Καλέστε το γιατρό σας εάν το μωρό σας ή το μικρό παιδί εμφανίζει σημάδια απώλειας ακοής, όπως το να μην αντιδρά σε δυνατούς θορύβους, να μην μιμείται ήχους, ή να μην μιλάει για την αναμενόμενη ηλικία.
Οι γυναίκες που προγραμματίζουν να μείνουν έγκυες θα πρέπει να βεβαιωθούν ότι έχουν κάνει όλα τα εμβόλια.
Οι έγκυες γυναίκες θα πρέπει να ενημερώνουν με το γιατρό τους πριν πάρουν οποιοδήποτε φάρμακο. Εάν είστε έγκυος, αποφύγετε την εκθεση σε επικίνδυνες λοιμώξεις, όπως η ερυθρά και η τοξοπλάσμωση.

Ακουόγραμμα μεγάλης παιδικής βαρηκοίαςακουστικά νεύρο αγωγιμότητος νευροαισθητήριος σε παιδιά

on-line free ακουόγραμμα-εκτίμηση ακοής

Αφού ολοκληρώσετε το τεστ, συζητήστε τα αποτελέσματα με το γιατρό σας.

Κέντρο μελέτης ωτίτιδας

ΤΕΛΟΣ τα κλάματα Παιδο-Ωτορινολαρυγγολογία

Γρήγορη και άμεση ενδοσκόπηση του τυμπάνου σε δευτερόλεπτα για να μην κλάψει το παιδί και μετά προβολή του υπό μεγάλη μεγέθυνση σε οθόνη για λεπτομερή ανάλυση και μελέτη.

Videoωτοσκόπιση Video ωτοσκόπιση

Δείτε για την μέση ωτίτιδα του παιδιού σας

Επίσης την εκκριτική ωτίτιδα

και την εξωτερική ωτίτιδα και τα βουλωμένα αυτιά, του παιδιού σας

ΩΡΛ Παίδων Ακουολογία

Παιδική βαρηκοΐα

Ακουολογικές εξετάσεις

ΟΛΑ

Οδηγός για παιδιάτρους

Ακουολογικές εξετάσεις παιδιών		Διαγνωστικές εξετάσεις παιδιών
Παιδικό Ακοόγραμμα		Απλή ωτοσκόπηση
Παιχνιδοακουομετρία		Ωτοσκόπηση υπό πίεση(Single)
Τυμπανομετρία		Videoωτοσκόπιση
Ωτοακουστικές εκπομπές (ΟΑΕ )		Ωτοσκόπηση με μικροσκόπιο
Ακουστικά προκλητά δυναμικά		Ενδοσκόπιση μύτης λαιμού

Κάνετε κλίκ σε ότι σας ενδιαφέρει.

Παιδική βαρηκοΐα αναλυτικά

Η λειτουργία της ακοής

Το αυτί αποτελείται από τρία τμήματα, το έξω αυτί, το μέσο αυτί και το έσω αυτί.

Κάθε τμήμα επιτελεί συγκεκριμένη λειτουργία ώστε τα ηχητικά κύματα(μεταβολή της πίεσης του αέρα) να μετασχηματίζονται σε ηλεκτρικούς παλμούς που ο εγκέφαλος μπορεί να κατανοήσει. Το έξω αυτί συλλέγει τα ηχητικά κύματα και τα οδηγεί μέσω του ακουστικού πόρου στο μέσο αυτί. Το μέσο αυτί ενισχύει τον ήχο και τον μεταδίδει στο έσω αυτί. Το έσω αυτί μετατρέπει τις ηχητικές δονήσεις σε ηλεκτρικούς παλμούς που ταξιδεύουν μέσω του ακουστικού νεύρου στον εγκέφαλο.

έξω αυτί μέσο αυτί έσω αυτί

τύμπανο και οστάρια

1. To έξω αυτί συλλέγει τα ηχητικά κύματα και τα οδηγεί στον ακουστικό πόρο.

2. Ο ακουστικός πόρος μεταφέρει τα ηχητικά κύματα στο τύμπανο (τυμπανική μεμβράνη).

3. Τα ηχητικά κύματα προκαλούν δονήσεις στο τύμπανο (τυμπανική μεμβράνη).

4. Tα οστάρια στο μέσο αυτί (σφύρα, άκμονας και αναβολέας) ενισχύουν και μεταδίδουν αυτές τις δονήσεις στο έσω αυτί.

5. Οι δονήσεις περνούν μέσω της ωοειδούς θυρίδας στον κοχλία, θέτοντας το υγρό του κοχλία σε κίνηση. Αυτό προκαλεί τον μετασχηματισμό των ηχητικών κυμάτων σε ηλεκτρικούς παλμούς από τα ειδικά νευρικά κύτταρα.

6. Tο ακουστικό νεύρο μεταδίδει αυτούς τους ηλεκτρικούς παλμούς στον εγκέφαλο, όπου και ακούγονται σαν ήχος.

Η λειτουργία της ακοής

Ο ήχος εισέρχεται στο εσωτερικού του αυτιού και δονεί το τύμπανο.

Το τύμπανο πάλλεται ανάλογα με τον ήχο.

Οι ηχητικοί παλμοί μεταβιβάζονται μέσω των ακουστικών οσταρίων στον κοχλία.

Οι ηχητικοί παλμοί μεταφέρονται στο υγρό που υπάρχει στο εσωτερικό του κοχλία.

Οι κινήσεις του υγρού κάμπτουν τα τριχοειδή κύτταρα. Τα τριχοειδή κύτταρα δημιουργούν νευρικές ώσεις που προσλαμβάνονται από το ακουστικό νεύρο. Τα τριχοειδή κύτταρα στο ένα άκρο του κοχλία αναμεταδίδουν τους ήχους χαμηλού τόνου (πρίμα), και τα τριχοειδή κύτταρα στο άλλο άκρο τους ήχους υψηλού τόνου (μπάσα).

Το ακουστικό νεύρο μεταφέρει τα σήματα στον εγκέφαλο όπου γίνονται αντιληπτά ως ήχοι.

Δείτε τη Λειτουργία της ακοής επίσης Λειτουργία της ακοής

Μορφές παιδικής βαρηκοΐας

Όταν κάποιο απο τα παραπάνω τμήματα του αυτιού δεν λειτουργεί φυσιολογικά προκύπτει βαρηκοΐα. Διακρίνουμε διάφορους τύπους βαρηκοΐας.

	Βαρηκοΐα Αγωγιμότητος προκαλείται από βλάβη στο έξω ή μέσο αυτί. Τα ηχητικά κύματα εμποδίζονται καθώς κινούνται μέσω του έξω ή μέσου αυτιού. Καθώς ο ήχος δεν μπορεί να μεταδοθεί αποτελεσματικά, η ηχητική ενέργεια που φθάνει στο έσω αυτί είναι αδύνατη ή χαμηλή. Η βαρηκοΐα αγωγιμότητας μπορεί να προκληθεί από ύπαρξη σημαντικής ποσότητας κεριού (βύσμα κυψελίδας) ή ξένου σώματος εντός του έξω ακουστικού πόρου,από μόλυνση(εξωτερική ωτίτιδα),ωτίτιδα ή υγρό στο μέσο αυτί, βλάβη στα οστάρια του μέσου αυτιού, διάτρηση της τυμπανικής μεμβράνης Συμπτώματα • Αμιδρή ή θαμπή αντίληψη ομιλίας και άλλων ήχων • Πόνος στο αυτί ή εκροή υγρού • Ερυθρότητα ή πρήξιμο του εξωτερικού τμήματος του αυτιού • Πίεση ή αίσθηση πληρότητας εντός του αυτιού
	Νευροαισθητήριος βαρηκοΐα προκαλείται από βλάβη στο έσω αυτί. Τα ηχητικά κύματα κινούνται κανονικά μέσω του έξω και μέσου αυτιού, ενώ το έσω αυτί αδυνατεί να συλλάβει τις δονήσεις ή αδυνατεί να στείλει τις δονήσεις στον εγκέφαλο. Συνήθως εμφανίζεται και στα δυο αυτιά. Η νευροαισθητήριος βαρηκοΐα μπορεί να προκληθεί από λοιμωξη, ωτοτοξικά φάρμακα, υπέρμετρο θόρυβο, προβλήματα από τη γέννα καθώς και την γήρανση. Συμπτώματα • Αντίληψη ομιλίας και άλλων ήχων με παραμόρφωση ή χωρίς ευκρίνεια • Δυσκολία ακοής συγκεκριμένων τόνων (συνήθως υψηλών τόνων/ συχνοτήτων) • Άκουσμα ενός συνεχούς ή περιοδικού κουδουνίσματος ή βουίσματος • Δυσκολία στην κατανόηση ομιλίας κυρίως παρουσία θορύβου.
	Μικτή Βαρηκοΐα προκαλείται από βλάβη τόσο στο έξω/ μέσω αυτί όσο και στο έσω αυτί. Tυπικά, τα ηχητικά κύματα δεν μεταδίδονται αποτελεσματικά στο έσω αυτί,αλλά ούτε ανιχνεύονται απο αυτό και δεν περνάνε στον εγκέφαλο. Για αυτό το λόγο, μια μικτή βαρηκοΐα αποτελεί το συνδιασμό αγωγιμότητας και νευροαισθητηρίου βαρηκοΐας. Συμπτώματα Τα συμπτώματα της βαρηκοΐας αγωγιμότητας και νευροαισθητηρίου
	Κεντρική βαρηκοΐα προκαλείται από βλάβη στο ακουστικό νεύρο ή στα ακουστικά κέντρα. Τα ηχητικά κύματα μεταδίδονται φυσιολογικά μέσω και των τριών τμημάτων του αυτιού, αλλά είτε το ακουστικό νεύρο αδυνατεί να μεταδώσει τους ηλεκτρικούς παλμούς στον εγκέφαλο ή τα ακουστικά κέντρα του εγκεφάλου δεν λαμβάνουν τα σήματα σωστά. Μια κεντρική βαρηκοΐα μπορεί να προκληθεί από κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, νόσους ή όγκους. Συμπτώματα • Αντίληψη ήχων χωρίς τη δυνατότητα της κατανόησης

Ταξινόμηση παιδικής βαρηκοΐας

Είδη παιδικής βαρηκοΐας

Η βαρηκοΐα στα παιδιά μπορεί να είναι:

1. Αγωγιμότητας όταν η βλάβη εντοπίζεται στο έξω ή μέσο αυτί, και η απώλεια ακοής οφείλεται σε διακοπή της μεταφοράς του ήχου από τον έξω ακουστικό πόρο στο έσω αυτί. Η βλάβη είναι μηχανικής φύσης και εντοπίζεται σε όργανα(τύμπανο, οστάρια) του έξω και κυρίως του μέσου αυτιού, που δρουν ως αγωγοί για την μετάδοση του ήχου στο έσω αυτί. Το έσω αυτί δεν έχει υποστεί οργανική βλάβη, δηλαδή η λειτουργία του είναι ανέπαφη και συνεπώς η ένταση του ήχου που φτάνει τελικά στο έσω αυτί είναι απλώς μειωμένη σε σχέση με την αρχική. Επίσης, η πρόσβαση του ακουστικού σήματος στον κοχλία μέσω άλλων διόδων, δηλαδή της οστέινης αγωγής, είναι απολύτως εφικτή. Η βαρηκοΐα αγωγιμότητας είναι συνήθως ιατρικά αναστρέψιμη (εγχείρηση, φάρμακα, καθαρισμός αυτιού) και προκαλεί απώλεια ακοής μέχρι και 60dB HL, δηλαδή ελαφρού έως μέτριου προς σοβαρού βαθμού. Σπάνια αυτή ξεπερνά τα 60 με 70 dB. Έτσι λοιπόν στην βαρηκοΐα αγωγιμότητας κατά την δοκιμασία Weber ο ήχος πλαγιάζει στη πάσχουσα πλευρά και η δοκιμασία Rinne είναι αρνητική, εάν η βαρηκοΐα είναι >20 dB. Στο τονικό ακοόγραμμα υπάρχει ένα χάσμα μεταξύ αέρινης και οστέινης αγωγής. Η απώλεια της ακοής, η οποία είναι μεγαλύτερη των 50 dB πρέπει να θεωρηθεί ότι οφείλεται σε διακοπή της συνέχειας των ακουστικών οσταρίων. Μερικές φορές, σε περιπτώσεις χρόνιας ωτίτιδας με ωτόρροια, μπορεί να υπάρξει μόνιμη επιδείνωση στην λειτουργία του αυτιού και να προκληθεί επιπλέον και νευροαισθητηριακή απώλεια της ακοής έως και πολύ σοβαρού βαθμού (μικτή βαρηκοΐα).

Mερικές παθήσεις που προκαλούν βαρηκοΐα αγωγιμότητας είναι η ατρησία, η περιχοντρίτιδα, η εξωτερική ωτίτιδα, η διάτρηση τυμπανικής μεμβράνης, το εξωτερικό τραύμα (ανωμαλίες του έξω αυτιού), η οξεία μέση ωτίτιδα, η χρόνια μέση πυώδης ωτίτιδα, η εκκριτική ωτίτιδα, η ωτίτιδα χωρίς ωτόρροια, η ωτοσκλήρυνση, το χολοστεάτωμα, κάποιο τραύμα (παθήσεις μέσου αυτιού).

Συνήθως ομως προκαλείται από εκκριτική ή μέση ωτίτιδα και αφορά μεγαλύτερα παιδιά έχει δε πολύ καλή πρόγνωση και αντιμετωπίζεται με επιτυχία συντηρητικά η χειρουργικά.

2. Νευροαισθητήρια όταν η βλάβη εντοπίζεται στο έσω αυτί ή στο ακουστικό νεύρο, αφορά μικρότερα παιδιά και έχει συνήθως δυσμενέστερη πρόγνωση ωστόσο τα παιδιά μπορούν να ακούσουν με ακουστικά βαρηκοΐας ή κοχλιακά εμφυτεύματα.

3. Βαρηκοΐα μικτού τύπου όταν συνυπάρχουν βαρηκοΐα αγωγής και νευροαισθητήρια βαρηκοΐα στο ίδιο αυτί. Η απώλεια ακοής μπορεί να οφείλεται σε συνδυασμό νευροαισθητηριακής βλάβης και σε προβλήματα αγωγιμότητας του ήχου. Η περίπτωση της μικτής βαρηκοΐας είναι ιατρικά βελτιώσιμη, λόγω της δυνατότητας θεραπείας των προβλημάτων αγωγιμότητας, αλλά δεν είναι ανατρέψιμη. Πολλές φορές, παιδιά με νευροαισθητηριακή βαρηκοΐα έχουν συχνές ωτίτιδες, ή έχουν ανατομικές ανωμαλίες ή ευαισθησία σε παθήσεις του έξω και μέσου αυτιού.

4. Κεντρική βαρηκοΐα (Κεντρική ακουστική δυσλειτουργία- Ακουστική Αγνωσία, Ακουστική νευροπάθεια κτλ.). Η διαταραχή δεν προέρχεται από βλάβη στα περιφερειακά όργανα της ακοής και γι αυτό δεν μειώνει την ακουστική ικανότητα αλλά δημιουργεί προβλήματα στην ακουστική κατανόηση της ομιλίας. Προκαλείται από βλάβη στο ακουστικό νεύρο ή στα ακουστικά κέντρα,από κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, νόσους ή όγκους.

Η κεντρική απώλεια ακοής είναι σπάνια.

Αιτίες της κεντρικής απώλεια της ακοής περιλαμβάνουν:

Όγκοι
Ασθένειες που επηρεάζουν την προστατευτική επικάλυψη (μυελίνη) γύρω από τα νευρικά κύτταρα

Σε τέτοιες περιπτώσεις το τονικό ακουόγραμμα του παιδιού είναι φυσιολογικό, αλλά οι δυσκολίες εμφανίζονται στην αναγνώριση των στοιχείων της ομιλίας και στην ερμηνεία του μηνύματος. Η διάγνωση της κεντρικής ακουστικής δυσλειτουργίας είναι πολύ δύσκολη και απαιτεί ιδιαίτερη εξειδίκευση. Οι δυσκολίες στη διάγνωση έχουν ως αποτέλεσμα τα παιδιά αυτά να παραμένουν πολλές φορές χωρίς συγκεκριμένη διάγνωση και να εντάσσονται στην γενική κατηγορία των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες.

5. Μη οργανική (ψυχογενής) βαρηκοΐα όταν δεν υπάρχει οργανική βλάβη στο αφτί (υστερική βαρηκοΐα, βαρηκοΐα εκ προσποιήσεως).

Φυσιολογικό ακουόγραμμα

Φυσιολογικό ακουόγραμμα

Παιδική βαρηκοΐα Αγωγιμότητας

Ακουόγραμμα βαρηκοΐας αγωγιμότητας

Η εκκριτική ωτίτιδα (συλλογή υγρού στο μέσο αυτί) είναι το συχνότερο αίτιο. Η αντιμετώπιση της εκκριτικής ωτίτιδας είναι στην αρχή συντηρητική με τη χορήγηση φαρμάκων, όταν όμως το υγρό παραμένει για περισσότερους από 2 - 3 μήνες, αντιμετωπίζεται με επιτυχία χειρουργικά

Αιτίες της βαρηκοΐας αγωγιμότητας σε βρέφη και παιδιά περιλαμβάνουν:

Ανωμαλίες στην κατασκευή του έξω ή μέσου αυτιού
Συσσώρευση κεριού στο αυτί
Ξένα σώματα στο αυτί
Επαναλαμβανόμενες ωτίτιδες
υγρό στο αυτί
Βλάβη του μέσου αυτιού
Ρήξη του τυμπάνου
Όγκοι

Οι συγγενείςς ανωμαλίες του έξω και μέσου ωτός ταξινομούνται σε τρεις ομάδες:

 Μικρή απλασία Στη μικρή απλασία, ο έξω ακουστικός πόρος είναι στενός, η τυμπανική μεμβράνη λειτουργεί και το πτερύγιο είναι φυσιολογικό ή παρουσιάζει μικρές ανωμαλίες. Ενδέχεται να υπάρχει αγκύλωση των οσταρίων, συνήθως του αναβολέα. Η αναβολεκτομή είναι δύσκολη επειδή η προσπέλαση είναι δύσκολη. Επιπλέον υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος εξόδου της περιλέμφου (perilymph gusher), γι’ αυτό και ενδείκνυται η τεχνική της δημιουργίας μικρής θυρίδας, αν γίνει αναβολεκτομή.
 Μεγάλη απλασία Στη μεγάλη απλασία συνήθως συνυπάρχει μικροωτία, ατρησία του έξω ακουστικού πόρου και αγκύλωση των οσταρίων (σφύρας και άκμονα) που είναι παραμορφωμένα. Ο αναβολέας συνήθως λειτουργεί φυσιολογικά.
 Μέγιστη απλασία Στη μέγιστη απλασία υπάρχει ατρησία του έξω ακουστικού πόρου, η τυμπανική κοιλότητα είναι μικρή και η μαστοειδής είναι συμπαγής. Τέλος, μπορεί να συνυπάρχει δυσπλασία του κοχλία.

Η ανωμαλία του έξω ωτός δεν συσχετίζεται αναγκαστικά με τις ανωμαλίες του έσω ωτός.

Η συγγενής βαρηκοΐα αγωγιμότητας μπορεί:

 Να είναι κληρονομική και έκδηλη κατά την γέννηση. Μπορεί ακόμη να συνοδεύεται και από άλλες ανωμαλίες, όπως στα σύνδρομα Apert, Treacher – Collins, Pierre – Robin και στη νόσο Crouzon.
 Να εμφανιστεί κατά την παιδική ή την μεγαλύτερη ηλικία, όπως η ατελής οστεογένεση (osteogenesis imperfecta) και η ωτοσκλήρυνση.
 Να οφείλεται σε συγγενή διαταραχή, η οποία προδιαθέτει στην συλλογή υγρού στην τυμπανική κοιλότητα. Τέτοιου είδους διαταραχές είναι η κυστική ίνωση, η υπερωϊοσχιστία καθώς και τα σύνδρομα Down και Kartagener.
 Τέλος, να προκαλείται από διάφορες καταστάσεις, όπως το συγγενές χολοστεάτωμα και η ινώδης δυσπλασία.

Μικτή Βαρηκοΐα

βαρηκοΐα μικτου τυπου ακοομετρικό διάγραμμα

Ακουόγραμμα βαρηκοΐας μικτού τύπου

Παιδική Νευροαισθητήριος βαρηκοΐα

Ακουόγραμμα νευροαισθητήριας βαρηκοΐας

Eνδεικτικά αναφέρεται ότι παιδιά με μετρίου βαθμού βαρηκοΐα θα αρθρώσουν την πρώτη τους λέξη κατά μέσο όρο στην ηλικία των 21 μηνών και θα αποκτήσουν πλουσιότερο λεξιλόγιο στην ηλικία των 36 μηνών, ενώ παιδιά με φυσιολογική ακοή αρχίζουν να ομιλούν στην ηλικία των 10 μηνών και πλουτίζουν το λεξιλόγιό τους στην ηλικία των 18 μηνών.

H μονόπλευρη ή αμφοτερόπλευρη βαρηκοΐα έχει συνέπεια τα παιδιά να έχουν προβλήματα στην εντόπιση του ήχου στην κατανόηση της ομιλίας, ιδίως σε θορυβώδες περιβάλλον, ενώ η άρθρωσή τους υπολείπεται αυτής των παιδιών με φυσιολογική ακοή.

Η βαρηκοΐα είναι συχνή πάθηση, και ανάλογα με την ηλικία στην οποία εμφανίζεται, και την βαρύτητά της, γίνεται συχνά μια σοβαρή αναπηρία που δημιουργεί προβλήματα στην επικοινωνία αλλά και στην ανάπτυξη του λόγου.

Αν η βαρηκοΐα εμφανίστηκε πριν από την κρίσιμη περίοδο ανάπτυξης της γλώσσας την ονομάζουμε προγλωσσική (prelingual), ενώ αν εμφανίστηκε μετά από την περίοδο ανάπτυξης της γλώσσας την ονομάζουμε μεταγλωσσική (postlingual or adventitious). Η προγλωσσική βαρηκοΐα έχει οριστεί ως απώλεια ακοής εμφανιζόμενη πριν από το τρίτο έτος της ηλικίας

Παρ' ότι ήταν γνωστή η αναγκαιότητα της πρώιμης διάγνωσης μέχρι πρόσφατα γίνονταν σε παιδιά μεγαλύτερα των 2½ -3 ετών.

Σήμερα με την εξέλιξη της τεχνολογίας των Η/Υ και τις σύγχρονες εργαστηριακές και αντικειμενικές μεθόδους, μπορούμε να έχουμε άριστα διαγνωστικά και συνεπώς θεραπευτικά αποτελέσματα, σε διαταραχές ακοής σε όλα τα στάδια(νεογνά-βρέφη-παιδιά), ακόμα και χωρίς τη συνεργασία τους.

Το 50% της παιδικής κώφωσης παρουσιάζεται μέσα στο πρώτο έτος ζωής του παιδιού.

Ο Ωτορινολαρυγγολόγος Παίδων είναι ευαισθητοποιημένος και ξεκινά τον έλεγχο ακοής πολύ νωρίς τις πρώτες ημέρες της γέννησης.

Στη χώρα μας 3 με 4 παιδιά στα χίλια γεννιούνται με βαρηκοΐα,τα μισά δε από αυτά έχουν νοσηλευθεί σε μονάδα εντατικής θεραπείας προώρων νεογνών, ενώ ένα στα χίλια έχει πολύ μεγάλη βαρηκοΐα (κώφωση).

Στην Ελλάδα κάθε χρόνο γεννιούνται 100 νεογνά με μεγάλο βαθμό βαρηκοΐας και ένας μεγαλύτερος αριθμός με μικρότερο βαθμό.

Οφείλεται κατά 50% σε γενετικούς παράγοντες (συγγενής βαρηκοΐα, κληρονομική βαρηκοϊα), κατά 25% σε περιβαλλοντικούς (ανοξία λοιμώξεις, ίκτερος, ηχητικοί τραυματισμοί, ωτοτοξικά φάρμακα) και κατά 25% σε άγνωστους.

Υψηλό κίνδυνο εμφάνισης βαρηκοΐας αντιμετωπίζουν παιδιά με βεβαρημένη κληρονομικότητα,συγγενείς (εκ γενετής)ανωμαλίες ή σύνδρομα που συνοδεύονται από βαρηκοΐα, τραυματισμούς κατά τον τοκετό, μητρική ερυθρά, πυρηνικό ίκτερο (πολύ υψηλό ίκτερο που χρειάζεται αφαιμαξομετάγγιση), χρήση ωτοτοξικών φαρμάκων κατά την εγκυμοσύνη και μετά τη γέννηση, μηνιγγίτιδα, λοιμώξεις που επηρεάζουν το μέσο αυτί και το έσω αυτί, όπως της ιλαράς παρωτίτιδας και της γρίπης , λοιμώξεις του μέσου ωτός(υγρό, ωτίτιδα).

Επιδημιολογία συγγενούς βαρηκοΐας

 Η συχνότερη πάθηση κατά τη γέννηση: 1-2/1000
 6πλάσια συχνότητα σε νεογνά με βάρος <1500γρ
 Επί ιστορικού νοσηλείας σε ΜΕΘ: συχνότητα 2%

Αίτια παιδικής νευροαισθητήριας βαρηκοϊας

Η βαρηκοϊα που εκδηλώνεται πολύ νωρίς στη βρεφική ηλικία οφείλεται σε βλάβες του περιφερειακού νευροαισθητηριακού τμήματος της ακοής. Οι παράγοντες που προκαλούν αυτές τις βλάβες είναι:

Κληρονομικοί: Η κληρονομική βαρηκοϊα οφείλεται σε γενετικές ανωμαλίες, για τις οποίες ευθύνονται παθολογικά γονίδια ή γονιδιακές μεταλλάξεις που συμβαίνουν είτε τυχαία είτε υπο την επίδραση εξωγενών παραγόντων
Συγγενείς: Η συγγενής(εκ γενετής) ή προγεννητική βαρηκοΐα οφείλεται σε ανωμαλίες ή σύνδρομα που συνοδεύονται από βαρηκοΐα, περιγεννητική ανοξία (έλλειψη οξυγόνου στο έμβρυο), ασφυξία ή τραυματισμούς κατά τον τοκετό, νοσήματα της εγκύου όπως μητρική (προγεννητική) ερυθρά, κυρίως το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης δηλαδή κατά τη διάρκεια ανάπτυξης του κοχλία.
Επίκτητοι: Η επίκτητη βαρηκοΐα οφείλεται σε πυρηνικό ίκτερο (πολύ υψηλό ίκτερο που χρειάζεται αφαιμαξομετάγγιση), χρήση ωτοτοξικών φαρμάκων κατά την εγκυμοσύνη και μετά τη γέννηση, μηνιγγίτιδα, λοιμώξεις που επηρεάζουν το μέσο αυτί και το έσω αυτί, όπως της ιλαράς παρωτίτιδας και της γρίπης.

Γονίδιο το αίτιο στο 30%;

Υπάρχουν όμως πολλές περιπτώσεις που δεν υπάρχει κανένας από τους παραπάνω λόγους, ούτε ιστορικό βαρηκοΐας στην οικογένεια και όμως τα νεογνά γεννιούνται με βαρηκοΐα μονόπλευρη ή αμφίπλευρη.
Με τη βοήθεια της γενετικής βρέθηκε ότι πρόκειται για μεταλλάξεις σε 3 γονίδια της συνδετίνης(κονεξίνης), που θεωρούνται υπεύθυνα για την εμφάνιση κάποιων μορφών συγγενούς νευροαισθητηρίου βαρηκοΐας.
Όταν και οι δυο γονείς είναι φορείς της μετάλλαξης 35 del G Conexin 26 (γονείς σημειωτέον με άριστη ακοή), έχουν 25% πιθανότητα να αποκτήσουν βαρήκοα παιδιά.
Και οι πιθανότητες είναι αρκετά υψηλές, αν αναλογιστεί κάποιος ότι ένας στους 28 Έλληνες, είναι φορέας αυτού του μεταλλαγμένου γονιδίου.

Το κλειδι μιας κατά το δυνατόν επιτυχούς αντιμετώπισης της βαρηκοΐας με στόχο την αποτροπή των σοβαρών επιπτώσεών της στην ανάπτυξη της ομιλίας είναι η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση

Εξέλιξη της απώλειας ακοής δεν είναι ασυνήθιστη, σε περιπτώσεις μετάλλαξης του γονιδίου της συνδετίνης (κονεξίνης - Conexin 26), όπως φαίνεται και στην κατωτέρω εικόνα. Αυτά τα αποτελέσματα της απώλειας ακοής, δείχνουν ότι η στενή ακοομετρική παρακολούθηση δικαιολογείται για τους ασθενείς.

προοδευτική απώλεια ακοής λόγω μετάλλαξης του γονιδίου της κονεξίνης

Αρχικά και τελικά ακουογράμματα (καμπύλη μέσου όρου και από τα δύο αυτιά) οκτώ ατόμων με προοδευτική απώλεια ακοής λόγω μετάλλαξης του γονιδίου της κονεξίνης. Γκρι και μαύρες γραμμές δείχνουν τα αρχικά και τα τελικά ακουογράμματα, αντίστοιχα. Σε κάθε γράφημα αναφέρεται ο γονότυπος και το διάστημα παρακολούθησης.

(Connexin-26–associated deafness: Phenotypic variability and progression of hearing loss

Dylan K Chan, Iris Schrijver and Kay W Chang)

Πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση
βαρηκοΐας στα παιδιά

Eιδικότερα στο θέμα της πρόληψης μιας κληρονομικής βαρηκοΐας οι νεότερες εξελίξεις στη μοριακή βιολογία με την ανάλυση του γενετικού μας κώδικα, μας επιτρέπει να ενημερώνουμε πληρέστερα τους συγγενείς βαρηκόων αλλά και το γενικό πληθυσμό για την πιθανότητα εμφανίσεως μιας κληρονομικής βαρηκοΐας. Συγκεκριμένα, το γονίδιο κονεξίνη 26 είναι υπεύθυνο για το 30% των σποραδικών μεμονωμένων περιπτώσεων κληρονομικής προγλωσσικής βαρηκοΐας κατά τον σωματικό υπολειπόμενο χαρακτήρα μετρίου ή μεγάλου βαθμού. Eπίσης υπάρχει αυξημένη συχνότης ανευρέσεως του γονιδίου της κονεξίνης 26 στους Έλληνες (3,5% του γενικού πληθυσμού είναι φορείς του γονιδίου).

H έγκαιρη διάγνωση μιας παιδικής βαρηκοΐας συνίσταται στο μαζικό έλεγχο ακοής των νεογνών στα μαιευτήρια τα πρώτα 24ωρα μετά τη γέννησή τους. Ένας τέτοιος έλεγχος έχει αποδειχθεί ότι είναι πιο αποτελεσματικός και λιγότερο δαπανηρός από τον μαζικό έλεγχο ακοής που γινόταν παραδοσιακά με τα τεστ συμπεριφοράς στη ηλικία των 7-9 μηνών. Στο οπλοστάσιό μας εκτός από τις κλασικές μεθόδους εξέτασης (πρόκληση αντανακλαστικών αντιδράσεων μετά από χορήγηση ακουστικών ερεθισμάτων, τυμπανομετρία, προσδιορισμός του αντανακλαστικού του μυός του αναβολέα, ακουομετρία ελευθέρου πεδίου, δοκιμασίες με εικόνες, παιχνιδοακουμετρία) υπάρχουν δύο εξειδικευμένες μέθοδοι, οι οποίες δεν απαιτούν τη συνεργασία του εξεταζόμενου. Aυτές είναι οι ωτοακουστικές εκπομπές και τα ακουστικά προκλητά δυναμικά του εγκεφαλικού στελέχους.

Οι ωτοακουστικές εκπομπές και τα ακουστικά προκλητά δυναμικά είναι ηλεκτρονικές αντικειμενικές μέθοδοι εξέτασης της ακοής, που καταγράφουν τα ηλεκτρικά δυναμικά στα οποία μετατρέπονται τα ηχητικά κύματα στον κοχλία και στο ακουστικό νεύρο αντίστοιχα. Για τις επίκτητες ή προοδευτικές βαρηκοΐες που αναπτύσσονται αργότερα κρίνεται απαραίτητος ο επανέλεγχος της ακοής για την ανίχνευση αυτών των περιστατικών που αντιπροσωπεύουν το 10-20% όλων των μόνιμων βαρηκοϊών της παιδικής ηλικίας.

Νεογνά (0-4 εβδομάδων)

Η πρώιμη διάγνωση και η αντιμετώπιση της βαρηκοΐας στα νεογνά είναι σημαντική για την ανάπτυξη του παιδιού, γι’ αυτό και ο έλεγχος πρέπει να γίνεται πριν από την έξοδο από το μαιευτήριο και να περιλαμβάνει όλα τα μωρά, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι το 50% της συγγενούς βαρηκοΐας αφορά σε νεογνά που δεν έχουν προβλήματα υγείας, ενώ μόνο το 50% αφορά σε εκείνα υψηλού κινδύνου, που νοσηλεύονται στη Μονάδα Προώρων.

Ο έλεγχος γίνεται με τις Ωτοακουστικές Εκπομπές, που είναι μέθοδος μη επεμβατική, εύκολη, γρήγορη αλλά και αντικειμενική. Εφαρμόζεται από το δεύτερο 24ωρο της ζωής και μας εξασφαλίζει σε ποσοστό 99% ότι δεν υπάρχει βαρηκοΐα.Ο βασικός στόχος είναι να ολοκληρωθεί μέχρι τον 6ο μήνα ο διαγνωστικός έλεγχος και το βρέφος να ωφεληθεί από την αποκατάσταση, η οποία περιλαμβάνει συντηρητικές τεχνικές (ακουστικά βαρηκοΐας) ή χειρουργικές επεμβάσεις στο έξω και μέσο αφτί (με αρκετά καλή πρόγνωση) ή στο έσω αφτί (κοχλιακά εμφυτεύματα, καλή πρόγνωση). Έτσι, το παιδί μπορεί να αναπτύξει ομιλία και να παρακολουθήσει κανονικό σχολείο.

Βρέφη (4 εβδομάδων-2 ετών)

Η συμβολή των γονέων και των παιδιάτρων είναι καθοριστική.

Συνήθως, οι γονείς ζητούν τη βοήθεια του ωτορινολαρυγγολόγου διότι τα παιδιά παρουσιάζουν καθυστέρηση της ομιλίας.

Τα αίτια μπορεί να είναι είτε τα ίδια με της νεογνικής ηλικίας είτε η επίδραση βλαπτικών παραγόντων μετά τον 1ο μήνα (λοιμώξεις, ωτοτοξικά φάρμακα). Η αντιμετώπιση είναι παρόμοια με της προηγούμενης ηλικίας.

Παιδιά προσχολικής ηλικίας (2 - 5 ετών)

Η κύρια διαφορά των παιδιών αυτών είναι ότι παραπονούνται τα ίδια για την ακοή τους, καθώς συμμετέχουν σε κοινωνικές δραστηριότητες, για τις οποίες η ακοή είναι απαραίτητη.

Η εκκριτική ωτίτιδα (συλλογή υγρού στο μέσο αφτί) είναι το συχνότερο αίτιο σε αυτή την ηλικία, ενώ και τα υπόλοιπα αίτια, που αναφέρθηκαν στις μικρότερες ηλικίες, μπορούν να προκαλέσουν βαρηκοΐα. Η εκκριτική ωτίτιδα είναι πιο επικίνδυνη από τη γνωστή οξεία μέση ωτίτιδα, η οποία «φωνάζει», γιατί το παιδί πονάει, έχει πυρετό, γίνεται αντιληπτή από τους γονείς και αντιμετωπίζεται. Αντίθετα, στην εκκριτική ωτίτιδα το παιδί δεν πονάει, δεν έχει πυρετό, έχει μόνο βαρηκοΐα, η οποία δεν γίνεται αντιληπτή και μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στο αφτί.

Η αντιμετώπιση της εκκριτικής ωτίτιδας είναι στην αρχή συντηρητική με τη χορήγηση φαρμάκων, όταν όμως το υγρό παραμένει για περισσότερους από 2 - 3 μήνες, είμαστε υποχρεωμένοι να παρέμβουμε χειρουργικά.

Παιδιά σχολικής ηλικίας (5 - 10 ετών)

Ο έλεγχος είναι απαραίτητος σε κάθε παιδί προτού πάει στην πρώτη τάξη του σχολείου. Βέβαια τα παιδιά με προβλήματα ακοής έχουν ήδη διαγνωστεί, ωστόσο είναι καλύτερο να τα ελέγξουμε όλα, παρά να μας διαφύγει έστω και ένα παιδί με βαρηκοΐα. Ο έλεγχος είναι επίσης απαραίτητος σε κάθε παιδί που εμφανίζει μαθησιακές δυσκολίες. Τα αίτια και η αντιμετώπιση είναι τα ίδια με της προηγούμενης ομάδας.

Παιδιά προεφηβικής ηλικίας (10 - 14 ετών)

Η προεφηβική ηλικία είναι φορτισμένη με σημαντικές αλλαγές στο παιδί. Ο προέφηβος παραπονείται για ασαφή ενοχλήματα από την ακοή, παρά έχει κάποιο πρόβλημα βαρηκοΐας. Ο έλεγχος είναι απαραίτητος σε κάθε παιδί με συμπτώματα από το αφτί. Τα αίτια ομοιάζουν με των ενηλίκων (λοιμώξεις, έκθεση σε θόρυβο, νευρολογικές και κληρονομικές παθήσεις).

Η αντιμετώπιση παρουσιάζει λιγότερα προβλήματα, καθώς έχουν αναπτυχθεί ο λόγος και η επικοινωνία του παιδιού. Οι μέθοδοι (συντηρητικές και χειρουργικές) είναι όμοιες με των μικρότερων παιδιών.

Βρέφος 6-12 μηνών που δεν βγάζει φωνές ή δεν του κάνουν εντύπωση τα παιγνίδια που κάνουν θόρυβο,είναι ύποπτο για βαρηκοΐα.

Παιδί 2-3 ετών που δεν έχει αναπτύξει καθόλου ομιλία, ή το λεξιλόγιο του είναι πολύ φτωχό και δεν μπορεί να συνδυάσει λέξεις μεταξύ τους είναι επίσης ύποπτο

Παιδιά ύποπτα για βαρηκοΐα

1: Νεογνά υψηλού κινδύνου

1. Κληρονομικό ιστορικό βαρηκοΐας.

2. Συγγενείς λοιμώξεις (ερυθρά, τοξοπλάσμωση, κυτταρομεγαλοϊός κ.ά.).

3. Κρανιοπροσωπικές ανωμαλίες.

4. Βάρος γέννησης μικρότερο από 1.500 γρ.

5. Ίκτερος που απαιτεί αφαιμαξομετάγγιση.

6. Μηνιγγίτιδα.

7. Ασφυξία κατά τον τοκετό.

2: Παιδιά 4 εβδομάδων - 2 ετών

Διάφοροι θόρυβοι (γάβγισμα σκύλου, κλάξον, μουσική) δεν τα αποσπούν από το παιχνίδι.

Δεν στρίβουν το κεφάλι στην κουδουνίστρα ή στο τσαλάκωμα ενός χαρτιού (χωρίς να βλέπουν).

Δεν τα ενθουσιάζουν παιχνίδια που κάνουν θόρυβο.

Δεν αντιδρούν όταν φωνάζουν το όνομά τους από απόσταση 1 - 2 μέτρων.

Δεν προσπαθούν να μιμηθούν τις φωνές που ακούνε.

Δεν εμπλουτίζουν το λεξιλόγιό τους (οι λέξεις μαμά και μπαμπάς δεν είναι αρκετές).

3: Παιδιά 2 - 5 ετών

Μιλάτε στο παιδί και ρωτάει τι και πώς.

Δεν απαντάει όταν βρίσκεται στο διπλανό δωμάτιο.

Ακούει τηλεόραση σε μεγαλύτερη ένταση από τη συνηθισμένη

ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΝΕΟΓΝΩΝ ΒΡΕΦΩΝ ΠΑΙΔΩΝ

Από 0 έως 6 μηνών

Ύποπτο για βαρηκοΐα είναι το νεογνό που δεν εμφανίζει τα εξής τρία αντανακλαστικά:

1) Το ωτοβλεφαρικό αντανακλαστικό που εκδηλώνεται με το κλείσιμο ή το σφίξιμο των βλεφάρων σε ηχητικό ερέθισμα περίπου 100dB.

2) To αντανακλαστικό του Moro, που εκδηλώνεται με αναπήδηση όλου του σώματος ή άνοιγμα των χεριών και έκταση των ποδιών σε έντονο ηχητικό ερέθισμα.

3) Η αφύπνιση του νεογνού με ήχο 70-80 dB.

Από 6 μηνών έως 2 ετών

Αν δε στρίβει το κεφάλι του(χωρίς βέβαια να μας βλέπει), στο χτύπημα ενός φλιτζανιού με ένα κουτάλι, η στο χτύπημα μιας κουδουνίστρας.

Αν δεν ενθουσιάζεται με παιχνίδια που κάνουν θόρυβο.

Αν ασυνήθιστοι θόρυβοι όπως η ξαφνική μουσική ή το γαύγισμα του σκύλου δεν το αποσπούν από το παιχνίδι.

μετά τον 12ο μήνα

Αν δεν αντιδρά όταν φωνάζουν το όνομα του και δεν προσπαθεί να μιμηθεί ήχους.

μετά τους 18 μήνες

Αν δεν λέει μαμά και μπαμπά και δεν έχει λεξιλόγιο περίπου 30 λέξεων που να εμπλουτίζεται συνεχώς.

Μετά το 2ο έτος

Αν δεν σχηματίζει προτάσεις, τουλάχιστον 2-3 λέξεων.

Καμία όμως, από τις μεθόδους αυτές δεν παρέχει ποσοτικές εκτιμήσεις και θεωρούνται επισφαλείς ειδικά όταν εκτελούνται από τους γονείς ή γιατρούς χωρίς εμπειρία στην παιδοακοολογία.

Το συγγενές νευροαισθητηριακό έλλειμμα ακοής έχει τεράστια επίδραση στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας καθώς επίσης και στην κονωνικοποίηση και στις ενδοοικογενειακές σχέσεις του παιδιού. Οποιοδήποτε έλλειμμα ακοής έχει επίδραση στο παιδί και η συντομότερη αποκατάστασή του είναι απαραίτητη. Εν μέρει, μαθαίνουμε ό,τι ακούμε. Η πρώιμη διάγνωση της βαρηκοϊας στην βρεφική και πρώτη παιδική ηλικία είναι υψίστης σημασίας τόσο για την άμεση ιατρική αντιμετώπιση του θέματος όσο και για την εκπαιδευτική παρέμβαση στη συνέχεια, ώστε το άτομο να αποκτήσει τη δυνατότητα επικοινωνίας του με το περιβάλλον.

Επιπτώσεις του ελλείμματος ακοής στον λόγο και την ομιλία:

Το έλλειμμα ακοής δεν προκαλεί ένα συγκεκριμένο πρόβλημα επικοινωνίας. Οι επιπτώσεις του εξαρτώνται πο πολλούς παράγοντες μερικοί απο τους οποίους είναι ο βαθμός ελλείμματος, η διαμόρφωσή του, η ηλικία που εμφανίστηκε, η ηλικία που άρχισε η αποκατάστασή του, το νοητικό επίπεδο, η συμπαράσταση της οικογένειας κ.α.

Το κύριο πρόβλημα που προκύπτει απο το έλλειμμα ακοής είναι η απώλεια μερικών ή όλων των ακουστικών στοιχείων της ομιλίας. Η περισσότερη ακουστική ενέργεια της ομιλίας βρίσκεται στα φωνήεντα, μικρότερη στα ηχηρά σύμφωνα και ακόμη μικρότερη στα άηχα σύμφωνα. Επίσης, η ενέργεια του κάθε στοιχείου βρίσκεται συγκεντρωμένη σε διαφορετική συχνότητα. Επομένως, ανάλογα με τον βαθμό ελλείμματος ακοής και τις συχνότητες που βρίσκεται, θα προκαλεί και τις ανάλογες απώλειες ακουστικών στοιχείων.

Όλα τα παιδιά με ακουστικές απώλειες έχουν μια βραδύτερη πρόοδο και καθυστέρηση στη γλωσσική ανάπτυξη, η φωνή είναι συνήθως μονότονη και άχρωμη, έχουν φτωχή σκέψη και γνώση και δυσκολεύονται στο να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους. Τέλος, παρατηρούμε συχνά αρθρωτικά λάθη σε ήχους που δεν έχουν εμφανή τρόπο άρθρωσης όπως είναι το /κ/, /γ/, /χ/ κ.α, παραλείψεις στο τελικό /σ/ και δυσκολίες στη διάκριση ήχων που μοιάζουν μεταξύ τους όπως /θ-δ/.

Το κατά πόσο λοιπόν μία βαρηκοΐα θα επηρεάσει την εξέλιξη του λόγου, κρίνεται εκτός των άλλων από το μέγεθος της απώλειας, η οποία διακρίνεται, σε ήπια, μέτρια, σοβαρή και ολική κώφωση. Τέλος, μπορεί να είναι μονόπλευρη ή αμφοτερόπλευρη, η δυσλειτουργία δηλαδή μπορεί να εντοπίζεται στο ένα αυτί ή στα δυο.

Ένα παιδί με μονόπλευρη βλάβη αναπτύσσει φυσιολογική ομιλία διότι ακούει κανονικά από το ένα αυτί του, όμως συχνά δυσκολεύεται να εντοπίσει την κατεύθυνση της πηγής του ήχου και ειδικότερα όταν βρίσκεται σε περιβάλλον με πολύ θόρυβο. Το παιδί φαίνεται να ακούει κανονικά και γι’ αυτό το λόγο έχουμε καθυστερημένη διάγνωση για την μονόπλευρη βλάβη.

Δείτε και την καθυστέρηση της ομιλίας στα παιδιά

Βαθμός απώλειας ακοής	Εύρος απώλεια ακοής (dB HL)
Φυσιολογική	-10 έως 15
Πολύ μικρή	16 έως 25
Μικρή	26 έως 40
Μέτρια	41 έως 55
Μέτρια προς μεγάλη	56 έως 70
Μεγάλη	71 έως 90
Πολύ μεγάλη	91+

Προσαρμοσμένο από Clark, 1981.

Βαθμός βαρηκοϊας και επιπτώσεις στην παιδική ηλικία:

Πολύ μικρό έλλειμμα ακοής (16 - 25 dBHL) Μπορεί να μην ακούγονται τα άηχα σύμφωνα. Τα παιδιά μπορεί να παρουσιάσουν μικρή καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου και μικρές διαταραχές στην άρθρωση.
Μικρό έλλειμμα ακοής (26 - 40 dBHL) Δεν ακούγονται αρκετά απο τα στοιχεία της ομιλίας σε επίπεδο κανονικής έντασης ομιλίας. Ακούγονται καλύτερα τα φωνήεντα αλά όχι τα περισσότερα σύμφωνα. Παιδιά με τέτοιο έλλειμμα ακοής παρουσιάζουν διάσπαση προσοχής, καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου, διαταραχές στην άρθρωση και ίσως μαθησιακές διαταραχές.
Μέτριο έλλειμμα ακοής (41 - 55 dBHL) Δεν ακούγονται τα περισσότερα απο τα στοιχεία της ομιλίας σε επίπεδο κανονικής έντασης. Παιδιά με τέτοιο έλλειμμα ακοής παρουσιάζουν διάσπαση προσοχής, καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου, διαταραχές στην άρθρωση και μαθησιακές διαταραχές.
Μέτριο έως μεγάλο έλλειμμα ακοής (56 - 70 dBHL) Δεν ακούγεται κανένα στοιχείο της ομιλίας σε κανονικό επίπεδο έντασης της ομιλίας. Ακούνε μόνο δυνατή ομιλία απο κοντινή απόσταση και δυνατούς ήχους του περιβάλλοντος. Παιδιά με τέτοιο έλελιμμα ακοής παρουσιάζουν διάσπαση προσοχής, μεγάλη καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας και σοβαρές μαθησιακές διαταραχές.
Μεγάλο έλλειμμα ακοής (71 - 90 dBHL) Παιδιά με τέτοιο έλλειμμα ακοής μπορούν να αναπτύξουν λόγο και ομιλία μόνο με συστηματική βοήθεια και παρουσιάζουν πολύ μεγάλη καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας και πολύ σοβαρές μαθησιακές δυσκολίες.
Πολύ μεγάλο έλλειμμα ακοής (91+ dBHL) Δεν ακούγεται σχεδόν κανένας ήχος χωρίς ενίσχυση της ακοής. Με ενίσχυση ίσως ακούγονται δυνατοί θόρυβοι του περιβάλλοντος και ο ρυθμός της ομιλίας. Οι κωφοί ανήκουν σε αυτή την κατηγορία και παρουσιάζουν επιπλεόν προβλήματα αντήχησης, προσωδίας και φώνησης

Σε νευροαισθητήρια βαρηκοΐα μεγαλύτερη των 90 dB, όπου η ακοή δεν είναι χρήσιμη ούτε με ακουστικό βοήθημα, γίνεται λόγος για κώφωση
(Αδαμόπουλος, 2001).

Διάγνωση της νευροαισθητήριας βαρηκοϊας στα παιδιά

Στηρίζεται στο ιστορικό την κλινική εξέταση και τον ακουολογικό έλεγχο αρχίζοντας με ωτοακουστικές εκπομπές (ΟΑΕs) .

νεογνά

Η εξέταση με ωτοακουστικές εκπομπές (ΟΑΕs) πρέπει να γίνεται σε όλα ανεξαιρέτως τα νεογνά ακόμη και τα υγειή και αν είναι φυσιολογική να ξαναγίνεται σε ένα εξάμηνο, οπότε αν και πάλι είναι φυσιολογική τελειώνει ο έλεγχος.
Αν είναι παθολογική επαναλαμβάνεται σε ένα μήνα για επιβεβαίωση, οπότε αν οφείλεται σε υγρά της γέννας που έφραζαν τον έξω ακουστικό πόρο θα έχουν στεγνώσει. Αν και πάλι δεν παράγονται ΟΑΕs τότε γίνεται πλήρης έλεγχος με ακουστικά προκλητά δυναμικά(ABR), τυμπανομετρία, ηχητικά αντανακλαστικά.

Πρωταρχικός σκοπός είναι η διάγνωση της βαρηκοΐας το πρώτο τρίμηνο και η έναρξη της θεραπείας και εφαρμογής ακουστικού βαρηκοΐας το πρώτο εξάμηνο γιατί έχει αποδειχθεί ότι αυτά τα παιδιά αναπτύσσονται μετά με τις λιγότερες επιπτώσεις.

βρεφη και παιδια

Κατά τον έλεγχο ακοής των βρεφων και παιδιών, καταγραφή φυσιολογικών ωτοακουστικών εκπομπών(ΟΑΕs) αποτελεί ισχυρή απόδειξη ότι το έξω, το μέσο, και το έσω αυτί λειτουργούν φυσιολογικά. Αν δεν καταγράφονται (ΟΑΕs) γίνεται τυμπανόγραμμα. Αν από το τυμπανόγραμμα(τύπου Β) και την ωτοσκόπηση προκύπτει εκκριτική ωτίτιδα δίνονται οδηγίες για θεραπεία και παρακολούθηση. Αν όμως το τυμπανόγραμμα είναι τύπου Α τότε η μη έκκληση ΟΑΕs σε καθαρό μέσο αυτί μας βάζει την υπόνοια για μια έστω και μικρού βαθμού νευροαισθητήριο βαρηκοΐα και κάνουμε πληρέστερο έλεγχο με ακουστικά προκλητά δυναμικά(ABR), ηχητικά αντανακλαστικά, και παιχνιδοακουομετρια.

Εξετάσεις της ακοής στα παιδιά

Παιδικό τονικό ακουόγραμμα - Ακουστικές δοκιμασίες συμπεριφοράς (παιχνιδοακουμετρία, ακουομετρία ελευθέρου πεδίου, δοκιμασίες με εικόνες).
Τυμπανομετρία
Ακοομετρία ακουστικών προκλητών δυναμικών
Ωτοακουστικές εκπομπές

Πως γίνεται η εργαστηριακή εξέταση της ακοής στα παιδιά

Μέθοδοι διάγνωσης της απώλειας της ακοής

H ακουομετρία είναι μια πολύπλοκη εξέταση που περιλαμβάνει διάφορα τεστ. Tα τεστ αυτά μπορεί να γίνουν με ή χωρίς τη συνεργασία ανάλογα με την ηλικία του εξεταζόμενου και διαχωρίζονται σε υποκειμενικά και αντικειμενικά τεστ.

Στην κατηγορία των υποκειμενικών τεστ,(υποκειμενική ακουομετρία), τα οποία στηρίζονται στη συνεργασία με τον εξεταζόμενο(συμπεριφορικές δοκιμασίες), ανήκει το τονικό ακουόγραμμα, η φωνητική ακουομετρία ή παιχνιδοακουομετρία, η ανιχνευτική ακουομετρία κ.α. Εφαρμόζονται σε νήπια 2 χρόνων και μεγαλύτερα.

Τα αντικειμενικά τεστ(αντικειμενική ακουομετρία),περιλαμβάνουν την ακουομετρία αντίστασης(τυμπανομετρία), τα προκλητά δυναμικά του εγκεφαλικού στελέχους, και τις ωτο-ακουστικές εκπομπές. Εφαρμόζονται σε περιπτώσεις που η συνεργασία με τον εξεταζόμενο δεν μπορεί να επιτευχθεί, συνήθως σε βρέφη κάτω των 2 χρόνων.

ΑΚΟΥΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΒΡΕΦΟΥΣ ΕΩΣ 6 ΜΗΝΩΝ

Ιστορικό (παιδιού και οικογένειας)
Παρατηρήσεις των γονιών σχετικά με την απάντηση του παιδιού στον ήχο και την ανάπτυξη της επικοινωνίας του.
Ωτοακουστικές εκπομπές
Εκτίμησης του ουδού ακοής με ABR
Έλεγχος της λειτουργίας του μέσου ωτός (ρεφλεκτομετρία, τυμπανομετρία ή πνευματική ωτοσκόπηση-Ακουστικά αντανακλαστικά)
Παρατήρηση της αντίδρασης του βρέφους στον ήχο

ΑΚΟΥΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΠΟ 6 ΕΩΣ 36 ΜΗΝΩΝ

Ιστορικό (παιδιού και οικογένειας)
Παρατηρήσεις των γονιών σχετικά με την απάντηση του παιδιού στον ήχο και την ανάπτυξη της επικοινωνίας του
Έλεγχος της λειτουργίας του μέσου ωτός (ρεφλεκτομετρία, τυμπανομετρία ή πνευματική ωτοσκόπηση)
Ακουστικά αντανακλαστικά
Ακουομετρία ελεύθερου πεδίου με οπτική ενίσχυση ή παιγνιοακουομετρία ανάλογα με την ηλικία
Παρατήρηση της αντίδρασης του βρέφους στον ήχο
Ηλεκτροφυσιολογική μέθοδο εκτίμησης του ουδού ακοής με ABR τουλάχιστον στην αρχική εκτίμηση
Ωτοακουστικές εκπομπές

Νεογνά (0- 4 εβδομάδων).Μόνο με τις αντικειμενικές δοκιμασίες που είναι οι ωτο-ακουστικές εκπομπές (otoacoustic emissions-OAE) τα ακουστικά προκλητά δυναμικά του εγκεφαλικού στελέχους (Auditory Brainstem Response-ABR) και η τυμπανομετρια.

Βρέφη (4 εβδομάδων-2 ετών).Σήμερα, η ακριβής διάγνωση του μεγέθους και του τύπου της βαρηκοΐας στα βρέφη μπορεί να γίνει με τις αντικειμενικές δοκιμασίες (ωτο-ακουστικές, ακουστικά προκλητά δυναμικά του εγκεφαλικού στελέχους και τυμπανομετρία),και με τις δοκιμασίες συμπεριφοράς (physiologic and behavioral approach), που είναι η οπτικώς ενισχυμένη συμπεριφεριολογική ακοομετρία (Visual reinforcement behavioral audiometry) και η παιχνιδο-ακοομετρία (Conditioned play behavioral audiometry).

Παιδιά προσχολικής ηλικίας (2 - 5 ετών). Τα πιο πάνω και επί πλέον το Παιδικό τονικό ακουόγραμμα.

Παιδιά σχολικής ηλικίας (5 - 10 ετών). Όλα τα πιο πάνω και επί πλέον την ομιλητική ακουομετρία και οτιδήποτε κάνουμε στους ενήλικες γιατί πλέον συνεργάζονται.

Α. ακουόγραμμα. Β. ABR. Γ. θερμικές δοκιμασίες, σε παιδί με βαρηκοΐα άμφω, προεγχειρητικά.

H αντιμετώπιση της βαρηκοΐας στα παιδιά

Είναι χειρουργική και συντηρητική και εξαρτάται από τον τύπο, τη μορφή και τον βαθμό της βαρηκοΐας καθώς και τη γενικότερη ψυχοκινητική ανάπτυξη του παιδιού.

Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει:

Ακουστικά βαρηκοΐας
Λογοθεραπεία
Εκμάθηση της νοηματικής γλώσσας
Κοχλιακό εμφύτευμα (για τα άτομα με πολύ μεγάλη νευροαισθητήρια απώλεια ακοής)

Η αντιμετώπιση της αιτίας της απώλειας της ακοής μπορεί να περιλαμβάνει:

Φάρμακα για τις λοιμώξεις
Σωληνάκια στο αυτί για επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις του αυτιού
Χειρουργική επέμβαση για τη διόρθωση προβλημάτων στο έξω και μέσο αυτί

Περιπτώσεις οι οποίες αντιμετωπίζονται με χειρουργική επέμβαση είναι αυτές της χρόνιας ωτίτιδας, της εκκριτικής ωτίτιδας (συλλογή υγρού στο μέσο αυτί), καθώς και οι διάφορου βαθμού δυσπλασίες του έξω και μέσου αυτιού. Σημαντική εξέλιξη στη χειρουργική αποκατάσταση της βαρηκοΐας είναι τα εμφυτεύσιμα ακουστικά βαρηκοΐας και τα κοχλιακά εμφυτεύματα που αποτελούν επαναστατική μέθοδο αποκατάστασης της ακοής σε περιπτώσεις πλήρης κώφωσης.

Ως απαραίτητη, σύγχρονη και επαναστατική χειρουργική μέθοδος θεωρείται, η τοποθέτηση ενός κοχλιακού εμφυτεύματος σε περιπτώσεις αμφοτερόπλευρου κωφώσεως, η οποία δεν βελτιώνεται με τα ισχυρότερα ακουστικά βαρηκοΐας. Tο κοχλιακό εμφύτευμα, ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της τεχνολογίας του 20ού αιώνα είναι μια ηλεκτρονική συσκευή που παρακάμπτει το σύστημα αγωγής του ήχου αλλά και τον κοχλία και ερεθίζει κατευθείαν τα γαγγλιακά κύτταρα του ακουστικού νεύρου.Καλύτερη ηλικία είναι 1,5 έως 2 ετών ώστε με την επίδραση των ακουστικών πληροφοριών να εξελιχθεί ευνοϊκά το κεντρικό νευρικό ακουστικό σύστημα ως προς τη διάκριση των ήχων και την ακουστική μνήμη. Tην εμφύτευση ακολουθεί ένα μακροχρόνιο πρόγραμμα αποκατάστασης (18-24 μήνες και σε μερικές περιπτώσεις έως 4 χρόνια), στο οποίο συμμετέχουν ωτορινολαρυγγολόγοι, ακουολόγοι, τεχνικοί, λογοθεραπευτές και δάσκαλοι των κωφών. O τελικός στόχος είναι τα παιδιά μια πενταετία μετά από την εμφύτευση να χρησιμοποιούν τον προφορικό λόγο ως πρωταρχικό μέσο επικοινωνίας και η ομιλία τους να γίνεται κατανοητή από έναν μέσο συνομιλητή.

H πλειονότητα της βαρηκοΐας μικρού έως μεγάλου βαθμού αντιμετωπίζεται συντηρητικά με την εφαρμογή ακουστικών βαρηκοΐας. Tο ακουστικό πρέπει να εφαρμόζεται σε κάθε περίπτωση διαπιστώσεως μονόπλευρης ή αμφοτερόπλευρης βαρηκοΐας από την ηλικία των 6 μηνών καθώς και ως προσωρινό μέτρο στις περιπτώσεις εκείνες, όπως οι αμφοτερόπλευρες δυσπλασίες του αυτιού, οι οποίες θα αντιμετωπιστούν σε μεγαλύτερη ηλικία χειρουργικά.

Τι είναι το κοχλιακό εμφύτευμα.

Είναι μια μικρή ηλεκτρονική συσκευή με δυο μέρη – ένα εσωτερικό κι ένα εξωτερικό. Το εσωτερικό εμφυτεύεται στο αυτί με χειρουργική επέμβαση, ενώ το εξωτερικό μοιάζει με ακουστικό βαρηκοΐας και μπαίνει πίσω από το αυτί. Πρόκειται για ένα μικρό «θαύμα» της Ιατρικής.

Τρόπος λειτουργίας κοχλιακού εμφυτεύματος

Προεγχειρητικά. Ακουστικά προκλητά δυναμικά εγκεφαλικού στελέχους σε κωφό παιδί με απουσία κυμμάτων.

Διεγχειρητικά Ηλεκτρικά ακουστικά προκλητά δυναμικά εγκεφαλικού στελέχους . Πλήρης συνεργασία του εμφυτεύματος με το Εγκ. Στέλεχος

Διεγχειρητικά. Ακουστικά προκλητά δυναμικά εγκεφαλικού στελέχους. Πλήρης συνεργασία του εμφυτεύματος με το Εγκ. Στέλεχος. Παρουσία φυσιολογικών κυμμάτων.

Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν το αποτέλεσμα;

Η χρονική διάρκεια μεταξύ κώφωσης και κοχλιακής εμφύτευσης, η ψυχολογική κατάσταση και διάθεση του ανθρώπου, οι προσδοκίες του, η ικανότητα χειλεοανάγνωσης, οι πνευματικές και νοητικές ικανότητες, η υπολειπόμενη ακοή κι άλλοι λειτουργικοί και ανατομικοί παράγοντες.

Η ακουστική αντίληψη και εμπειρία των ήχων προηγείται της παραγωγής και διαμόρφωσης του προφορικού λόγου. Οι δυσμενείς επιπτώσεις της απουσίας ακουστικών ερεθισμάτων στην ανάπτυξη του προφορικού λόγου είναι πολύ πιο σοβαρές σε παιδιά με συγγενή ή προγλωσσική κώφωση. Η απουσία ακουστικής μνήμης και ακουστικών εμπειριών, καθώς και η αδυναμία παρακολούθησης και ελέγχου του προφορικού λόγου μέσα από τη διαδικασία της ακουστικής ανατροφοδότησης μπορούν να συμβάλουν στην καθυστέρηση, ανεπάρκεια ή και μη παραγωγή κατανοητού λόγου.
Τα κοχλιακά εμφυτεύματα δεν είναι πανάκεια, πολλά παιδιά μπορεί να χρειαστούν βοήθεια, εκπαίδευση, υποστήριξη, λογοθεραπεία.
Ενδείκνυνται για κάθε άνθρωπο με προβλήματα ακοής;
Ενήλικες και παιδιά που έχασαν την ακοή τους αφού είχαν πρώτα αναπτύξει ομιλία είναι οι καλύτεροι υποψήφιοι για εμφύτευση. Το ίδιο και τα πολύ μικρά παιδιά, που είναι εκ γενετής κωφά.
Στην απέναντι όχθη, σε αυτούς δηλαδή που θα βοηθηθούν ελάχιστα με μια τέτοια επέμβαση βρίσκουμε ενήλικες, εκ γενετής κωφούς, που χρησιμοποιούν την νοηματική σαν γλώσσα επικοινωνίας και δεν ανέπτυξαν ποτέ προφορική γλώσσα. Έναν κωφάλαλο 20-25 χρονών μπορούμε μεν να τον κάνουμε να ακούσει, αλλά δεν θα καταλαβαίνει τι ακούει. Θα έχει ακουστική αντίληψη, αλλά δεν θα αντιλαμβάνεται το λόγο.

Η αποκατάσταση της ακοής σε ασθενείς που ήδη γνώριζαν την ομιλία και είχαν δηλ. λόγο προ της κώφωσης ,είναι ταχεία και εξαιρετική. Σε πολύ βραχύ διάστημα 1-2 μηνών είναι σε θέση να αντιλαμβάνονται και να έχουν σχεδόν φυσιολογική ανοικτή ομιλία. Στα περιστατικά που ο λόγος δεν είχε αναπτυχθεί λόγω της προϋπάρχουσας κώφωσης, ενώ οι εμφυτευθέντες έχουν την αίσθηση των κρότων και θορύβου είναι απαραίτητη η μετεγχειρητική λογοθεραπεία για την εκμάθηση εξ

αρχής του λόγου.

Παιδί με κοχλιακό εμφύτευμα

Ακουστικά βαρηκοΐας στα παιδιά

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%

CE%AE_%CE%B2%CE%B1%CF%81%CE%B7%CE%BA%CE%BF%CE%90%CE%B1

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ

Το ακουστικό βαρηκοΐας αποκαθιστά την απώλεια της ακοής σε βαθμό ανάλογο της ακουστικής απώλειας και συντελεί σημαντικά στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας, καθώς επίσης και στην ομαλή ψυχοκινητική ανάπτυξη του παιδιού.

Η εφαρμογή ακουστικών στις περιπτώσεις της παιδικής βαρηκοΐας απαιτούν την εξειδικευμένη γνώση και την ιδιαίτερη προσοχή και ευαισθησία ενώ θα πρέπει να γίνεται μόνο σε ειδικά κέντρα εφαρμογών από ειδικούς ακοοπροθετιστές.

Διεθνείς έρευνες και στατιστικές έχουν δείξει ότι 1 στα 22 παιδιά σχολικής ηλικίας παρουσιάζει διαταραχή της Ακοής, που σημαίνει ότι στην Ευρώπη υπάρχουν σήμερα 1.000.000 βαρήκοα παιδιά περίπου. Mεγάλη έρευνα και δημοσκόπηση όμως έδειξε ότι οι περισσότεροι από τους νέους δεν θεωρεί την βαρηκοΐα σαν ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας.

Στις Η.Π.Α. γεννιούνται 12.000 παιδιά ετησίως, ή 33 παιδιά την ημέρα με βαρηκοΐα. Τα στοιχεία αυτά κατατάσσουν την βαρηκοΐα πρώτη ανάμεσα στις παθήσεις των νεογέννητων.

ΑΜΦΙΠΛΕΥΡΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ

Στις περιπτώσεις της παιδικής βαρηκοΐας με ένδειξη εφαρμογής ακουστικών, εφαρμόζονται πάντοτε δυο ακουστικά για την όσο το δυνατόν καλύτερη ακουστική ενίσχυση και την γρηγορότερη και ποιοτικότερη ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας.

Η εφαρμογή δύο ακουστικών (αμφίπλευρη εφαρμογή) προσφέρει πολλά πλεονεκτήματα όπως είναι :

Α. Το πλεονέκτημα που έχει ο άνθρωπος με φυσιολογική ακοή και στα δυο αυτιά, για καλύτερη εντόπιση της κατευθυντικότητας του ήχου.

Β. Πρόσθετη βελτίωση έως και 30% στην διάκριση της ομιλίας σε ήσυχο αλλά και σε θορυβώδες περιβάλλον.

Γ. Επιτυγχάνεται συνήθως χαμηλότερη ακουστική ενίσχυση και ηχητική πίεση στα ακουστικά για πιο «ξεκούραστο ήχο».

Δ. Υπάρχει η δυνατότητα καλύτερης, γρηγορότερης και ποιοτικότερης ανάπτυξης του λόγου και της ομιλίας.

ΤΕΧΝΙΚΑ-ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Στις περιπτώσεις αυτές τα ακουστικά που εφαρμόζονται πρέπει να έχουν

ιδιαίτερα τεχνικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά όπως:

α. Μεγάλο φάσμα συχνοτήτων ώστε να συλλέγονται όσο το δυνατόν περισσότερα ηχητικά μηνύματα.

β. Ακουστική Ενίσχυση ανάλογη με την ακοολογική εξέταση ώστε να αντισταθμίζει την Ακουστική Απώλεια.

γ. Να έχουν την δυνατότητα πολλών ρυθμίσεων των παραμέτρων λειτουργίας

δ. Να είναι όσο το δυνατόν λεπτά και μικρά σε μέγεθος (ανάλογα με την εκάστοτε βαρηκοΐα).

ε. Να είναι ανατομικά και εύκολα στις ρυθμίσεις.

στ. Να διαθέτουν ακουστική είσοδο (Audio - input) για σύνδεση με εκπαιδευτικά συστήματα.

ζ. Να έχουν δυνατότητα εφαρμογής με παιδικές (μικρές) γωνίες όταν αυτό απαιτείται για καλύτερη εφαρμογή.

ΤΥΠΟΙ ΑΚΟΥΣΤΙΚΩΝ

Τα οπισθωτιαίου τύπου ακουστικά αποτελούν συνήθως την πιο ενδεδειγμένη λύση εφαρμογής μέχρι την ηλικία των 8 περίπου ετών και εφαρμόζονται πάντοτε με τα κατάλληλα εκμαγεία.

Σε πολλές όμως περιπτώσεις ηλικίας άνω των 8 ετών δύναται να εφαρμοστούν ακουστικά ενδωτιαίου και ενδοκαναλικού τύπου.

Τα τελευταία χρόνια εφαρμόζονται ψηφιακά ακουστικά ακόμη και σε πολύ μικρές ηλικίες, λόγω των πλεονεκτημάτων και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που διαθέτουν.

Ψηφιακά ακουστικά βαρηκοΐας Τα ψηφιακά ακουστικά είναι, σήμερα, η μόνη διαθέσιμη επιλογή. Τα ψηφιακά ακουστικά λόγω της αυτόματης επεξεργασίας και ενίσχυσης του ήχου η οποία γίνεται σε ελάχιστο χρόνο (εκατοστά του δευτερολέπτου), μπορούν να δώσουν εξαιρετικά φυσικό ήχο και προσαρμόζονται αυτόματα ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του ηχητικού περιβάλλοντος. ΠΡΟΣΟΧΗ: Υπάρχουν εκατοντάδες τύποι ψηφιακών ακουστικών βαρηκοΐας αλλά δεν είναι όλα κατάλληλα για εφαρμογή σε παιδιά. Η επιλογή του κατάλληλου τύπου καθώς και η σωστή ρύθμιση τους γίνεται από εξειδικευμένους ακοοπροθετιστές. Ένα ακουστικό βαρηκοΐας το οποίο δεν έχει επιλεγεί σωστά ή δεν έχει ρυθμιστεί σωστά μπορεί ακόμα και να επιδεινώσει το πρόβλημα αντί να το λύσει.

Επιγραμματικά τα ψηφιακά ακουστικά προσφέρουν :

• Υψηλή ποιότητα και πιστότητα ήχου και φωνής.

• Άριστη διακριτική ικανότητα χωρίς παραμόρφωση και παράσιτα με διαχωρισμό της ομιλίας από τον θόρυβο του περιβάλλοντος.

• Αυτόματη λειτουργία και απλή χρήση.

• Πλήρη και άμεση εντόπιση κατευθυντικότητας του ήχου.

• Αυτόματη περιβαλλοντική προσαρμογή.

• Χρήση όλων των ηλεκτρονικών συσκευών (κινητά τηλέφωνα, υπολογιστές/tablets, mp3 players κλπ) χωρίς προβλήματα. Ειδικά για αυτές τις περιπτώσει υπάρχουν ειδικές συσκευές ασύρματης επικοινωνίας (connectline) που επιτρέπουν την χρήση όλων των ηλεκτρονικών συσκευών με εκπληκτική ευκολία.

ΕΦΑΡΜΟΓΗ - ΡΥΘΜΙΣΗ ΑΚΟΥΣΤΙΚΩΝ

Επειδή τα αυτιά των παιδιών έχουν μικρή χωρητικότητα μεταξύ του ακουστικού βαρηκοΐας (της άκρης του εκμαγείου στα οπισθωτιαία και του μεγάφωνου στα ενδωτιαία και ενδοκαναλικά) και του τύμπανου, η ενίσχυση του ακουστικού σε σχέση με το επίπεδο πίεσης του ενισχυμένου ήχου θα πρέπει να επιλέγεται πάντοτε με μεγάλη προσοχή και να είναι η ελάχιστη δυνατή.

Φροντίζουμε πάντοτε με την κατάλληλη ρύθμιση να μειώνουμε την ακουστική πίεση, δηλαδή την έξοδο του ακουστικού, έτσι ώστε η πίεση που δέχονται τα αυτιά να μην είναι πολύ μεγάλη και να δημιουργήσει πιθανό πρόβλημα και ανεπιθύμητα αποτελέσματα (κάματος ή υπέρ-ενίσχυση), λόγω του μικρού μεγέθους του ακουστικού πόρου. Αυτό συμβαίνει γιατί όλες οι εργοστασιακές προδιαγραφές των ακουστικών είναι καθορισμένες με μετρήσεις σε 2 cm3 που είναι η χωρητικότητα του ακουστικού πόρου των ενηλίκων, ενώ των παιδιών είναι πολύ μικρότερη, περίπου 1 cm3.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

Όλα τα ανωτέρω οδηγούν στην πρόταση για επιλογή και εφαρμογή ψηφιακών ακουστικών, που αποτελούν την πιο ενδεδειγμένη λύση ακουστικής ενίσχυσης, ενώ η σωστή εφαρμογή τους βοηθά και στην βελτίωση της συμπεριφοράς, της ψυχοκινητικής ανάπτυξης και στην ομαλή προσαρμογή του παιδιού στο περιβάλλον.

Τα Ψηφιακά Ακουστικά λόγω της Ψηφιακής Αυτόματης Επεξεργασίας και ενίσχυσης του ήχου που γίνεται σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, έχουν πολλά πλεονεκτήματα έναντι των αναλογικών. Προσφέρουν πολλές δυνατότητες στην επιλογή, εφαρμογή και χρήση τους και το βασικότερο, υψηλής ποιότητας ήχο.

Αυτό έχει σαν άμεσο αποτέλεσμα την ποιοτικότερη και χρονικά πιο γρήγορη ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας του παιδιού.

Έχει διαπιστωθεί ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό ν' αντιμετωπισθεί η βαρηκοΐα με ακουστικά βαρηκοΐας το συντομότερο δυνατό επειδή στις πολύ μικρές ηλικίες γίνεται η ανάπτυξη της ευφυΐας και του λόγου. Με τη χρήση των ακουστικών δίνεται η δυνατότητα στα παιδιά να αναπτύξουν την ικανότητα αναγνώρισης της φωνής των γονέων τους, διαφόρων ήχων και γεγονότων.

Στα παιδιά που η βαρηκοΐα αντιμετωπίστηκε έγκαιρα με ακουστικά, παρατηρήθηκαν μεγάλα πλεονεκτήματα στην όλη ανάπτυξη τους σε σχέση με άλλα παιδιά στα οποία υπήρξε καθυστέρηση και στην διάγνωση αλλά και στην αποκατάστασή της.

Έρευνα που έγινε στην Αυστραλία έδειξε ότι τα βαρήκοα παιδιά παρουσιάζουν καθυστέρηση 10 μηνών στην δυνατότητα του διαβάσματος και 20% στην ικανότητα της ομιλίας, ενώ το 66% από αυτά παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα στην εκμάθηση του λόγου.

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΟΜΙΛΙΑΣ

Η αποκατάσταση της ακοής είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας, καθώς επίσης και στην ομαλή ψυχοκινητική ανάπτυξη του παιδιού. Ανάλογα με το μέγεθος της βαρηκοΐας απαιτείται λογοθεραπεία σε συνεργασία με τον ακοοπροθετιστή Η εφαρμογή των ειδικών ακουστικών βαρηκοίας για την παιδική βαρηκοΐα απαιτεί εξειδικευμένη γνώση ενώ απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή και ευαισθησία από τους ειδικούς ακοοπροθετιστές.

Σύλλογος Ακοοπροθετιστών Ελλάδος για την Παιδική Βαρηκοΐα

Η εφαρμογή του προγράμματος μαζικού ελέγχου νεογνών (screening test) για την πρώιμη ανίχνευση της παιδικής βαρηκοΐας στο ΜΗΤΕΡΑ

Κων/νος Ν. Παπακώστας, MD
Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος, Αν. Δ/ντής ΩΡΛ Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ
papak_k@yahoo.gr
Δρ Πέτρος Β. Βλασταράκος, MD, MSc, PhD, IDO-HNS (Eng.)
Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος, Επιμελητής ΩΡΛ Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ
pevlast@hotmail.com

Η νευροαισθητήρια βαρηκοΐα δεν είναι, δυστυχώς, σπάνια πάθηση, θεωρείται μάλιστα μια από τις πιο συχνές διαταραχές των νεογνών. Η επίπτωση της βαρηκοΐας κυμαίνεται στο 0,9-1,7/1.000 νεογνά. Στη χώρα μας, με τις 100.000 γεννήσεις περίπου ετησίως, αναλογούν 100 νεογνά με μεγάλου βαθμού αμφοτερόπλευρη νευροαισθητήρια βαρηκοΐα και ένας μεγαλύτερος αριθμός νεογνών με μικρότερου βαθμού βαρηκοΐα.
Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπισή της βαρηκοΐας στα βρέφη είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς μία αρχική περιφερική βλάβη του ακουστικού οργάνου μπορεί να προκαλέσει δευτεροπαθώς μη αναστρέψιμη διαταραχή του ακουστικού συστήματος, με δυσμενείς συνέπειες στην ανάπτυξη του λόγου και στη νοητική ικανότητα των βαρήκοων παιδιών.
Όσο πιο γρήγορα, λοιπόν, διαγνωστεί η βαρηκοΐα και αρχίσει το πρόγραμμα αποκατάστασης του παιδιού, τόσο καλύτερα αποτελέσματα επιτυγχάνονται στην εκμάθηση του λόγου και στη γενικότερη ψυχοκοινωνική προσαρμογή του παιδιού.
Με τις εξεταστικές μεθόδους που χρησιμοποιούνταν μέχρι πριν από λίγα χρόνια για τον έλεγχο της ακοής, η μέση ηλικία διάγνωσης των βαρήκοων παιδιών έφθανε τα 2,5-3 έτη. Αυτό το χρονικό σημείο είναι, για τα σημερινά δεδομένα, πολύ μεγάλο, όταν μάλιστα βαρηκοΐες μικρότερου βαθμού μπορεί να παραμένουν αδιάγνωστες ακόμα και μέχρι τα 5-6 έτη, καθώς η κρίσιμη ηλικία για την ανάπτυξη του λόγου είναι από τα 2,5 έως τα 4 έτη, ώστε το παιδί να προετοιμαστεί σωστά για την 1η τάξη του Δημοτικού Σχολείου στα 6 έτη.
Έτσι, η επιστημονική κοινότητα συνιστά πλέον τον έλεγχο της ακοής σε όλα τα νεογνά πριν ακόμα εξέλθουν από το μαιευτήριο και οπωσδήποτε πριν από την ηλικία των 3 μηνών. Ο βασικός στόχος είναι να γίνει μέχρι τον 3ο μήνα η ανίχνευση του πιθανού προβλήματος, ώστε μέχρι τον 6ο μήνα να έχει ολοκληρωθεί ο απαραίτητος διαγνωστικός έλεγχος και το βρέφος να ωφεληθεί από την έγκαιρη έναρξη του προγράμματος αποκατάστασης.
Αυτό επιτυγχάνεται με την εφαρμογή των προγραμμάτων μαζικού ελέγχου (screening tests) νεογνών για την πρώιμη ανίχνευση της παιδικής βαρηκοΐας.

Ο έλεγχος και η μέθοδος
Σύμφωνα με τον Cochrane, μια δοκιμασία θεωρείται κατάλληλη για μαζικά προγράμματα ελέγχου αν υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η εφαρμογή της στον πληθυσμό, ακολουθούμενη από την ανάλογη θεραπεία όπου αυτή χρειάζεται, θα μπορούσε να μεταβάλει τη φυσική πορεία της νόσου σ᾽ ένα σημαντικό ποσοστό των ατόμων που ελέγχθηκαν, και όλα αυτά με ένα λογικό κόστος. Με βάση όσα αναφέρθηκαν παραπάνω ένα πρόγραμμα ακουστικού ελέγχου των νεογνών θα πρέπει να έχει ικανή ευαισθησία και ειδικότητα, ένα κατάλληλο διχοτόμο (cut-off) κριτήριο για τη διάκριση των παθολογικών αποτελεσμάτων, να εφαρμόζεται εύκολα στον πληθυσμό-στόχο, να μη δημιουργεί πρόβλημα στο νεογέννητο που ελέγχεται, να έχει ικανοποιητική αποτελεσματικότητα ανάλογα με το κόστος του, όπως και μια εξίσου ικανοποιητική καμπύλη μάθησης.
Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, τα διαθέσιμα μέσα για τη διάγνωση της βαρηκοΐας στα νεογνά ήταν κάποιες απλές συμπεριφεριολογικές δοκιμασίες και τα ακουστικά προκλητά δυναμικά του εγκεφαλικού στελέχους (ABR).
Οι ωτοακουστικές εκπομπές (OAEs) είναι μία από τις πιο πρόσφατες εξελίξεις στον τομέα της σύγχρονης ακοολογίας. Είναι απαντήσεις που εκπέμπει ο κοχλίας με τη μορφή ηχητικής ενέργειας και είναι ενδεικτικές της ακεραιότητας του έσω ωτός. Έχουν μάλιστα καθιερωθεί ως μια σημαντική μέθοδος ελέγχου της ακοής με κύρια μέχρι σήμερα εφαρμογή το μαζικό προσυμπτωματικό έλεγχο των νεογνών και βρεφών για βαρηκοΐα.
Οι ωτοακουστικές εκπομπές παράγονται από ηχητικά ερεθίσματα, όπως κλικς, τα οποία χορηγούνται μέσω ακουστικού καθετήρα, ο οποίος τοποθετείται στον έξω ακουστικό πόρο. Ο καθετήρας αυτός περιέχει μεγάφωνα, τα οποία παράγουν τα κλικς, καθώς και ένα πολύ ευαίσθητο μικρόφωνο, που συλλέγει τις παραγόμενες εκπομπές, οι οποίες εν συνεχεία καταγράφονται, αναλύονται, τίθενται υπό επεξεργασία και παρουσιάζονται από έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή.
Υπάρχουν διάφοροι τύποι ωτοακουστικών εκπομπών, οι χρησιμότεροι, όμως, κλινικά είναι δύο, οι παροδικά προκλητές (TEOAEs) και τα προϊόντα παραμόρφωσης (DPOAEs). Οι παροδικά προκλητές παράγονται από κλικ ευρέος φάσματος συχνοτήτων, ενώ τα προϊόντα παραμόρφωσης από δύο τόνους διαφορετικών συχνοτήτων.
Τα πλεονεκτήματα των ωτοακουστικών εκπομπών είναι τα ακόλουθα:
• Καταγράφονται σε όλες τις ηλικίες, ακόμα και σε πρόωρα με ηλικία κύησης μεγαλύτερη των 32 εβδομάδων.
• Η ευαισθησία και η ειδικότητα της δοκιμασίας είναι άνω του 90%.
• Ανιχνεύονται στο 97%-100% των αφτιών με φυσιολογική ακοή και η παρουσία τους μας εξασφαλίζει σε ποσοστό 99% ότι δεν υπάρχει βαρηκοΐα. Η δοκιμασία είναι αρνητική σε αφτιά με βαρηκοΐα μεγαλύτερη των 30 db HL και παρέχει πληροφορίες για μεμονωμένες συχνότητες (0,5-5 kHz).
• Η εξέταση μπορεί να γίνει από το δεύτερο 24ωρο της ζωής του νεογνού.
Είναι απλή, μη επεμβατική, διαρκεί λιγότερο από 1 λεπτό για το κάθε αφτί και θεωρείται αντικειμενική, αφού δεν απαιτείται η συνεργασία του νεογνού. Γι᾽ αυτό γίνεται στο θάλαμο νοσηλείας του νεογνού, συνήθως μετά το γεύμα του, όταν αυτό είναι ήρεμο.
Είναι προφανές ότι oι παροδικά προκλητές ωτοακουστικές εκπομπές ικανοποιούν τα κριτήρια για να χρησιμοποιηθούν σε ένα πρόγραμμα ελέγχου της ακοής, καθώς η εφαρμογή τους είναι εύκολη, μη επεμβατική, με ικανοποιητική ευαισθησία (97%) και είναι αποτελεσματική για τη διαπίστωση κοχλιακής βλάβης.
Η καμπύλη μάθησης της εφαρμοζόμενης τεχνικής, εξάλλου, εμφανίζει σημαντική βελτίωση με την πάροδο του χρόνου, όπως αποδεικνύεται τόσο από τη μείωση του ποσοστού των νεογέννητων που παραπέμπονται προς ακοολογικό έλεγχο, όσο και από το ποσοστό αυτών που χάνονται στον επανέλεγχο. Η δυνατότητα των πρωτοκόλλων που εφαρμόζονται να προσαρμοστούν ανάλογα με τις ανάγκες συμβάλλει επίσης προς αυτήν την κατεύθυνση.
Η καταγραφή των ωτοακουστικών εκπομπών σε ένα αφτί (ένδειξη φυσιολογικής λειτουργίας του κοχλία - θετική δοκιμασία) αποκλείει σε ποσοστό 99% τη βαρηκοΐα. Αντίθετα, η απουσία καταγραφής (αρνητική δοκιμασία) θέτει την υποψία βαρηκοΐας και επιβάλλει την περαιτέρω ακοολογική εκτίμηση του νεογνού. H εξέταση, πάντως, επηρεάζεται από τη λειτουργική κατάσταση του μέσου ωτός και δε μας βοηθάει στην ποσοτική εκτίμηση της βαρηκοΐας.
Έτσι, σήμερα, προτείνεται διεθνώς η εφαρμογή των ωτοακουστικών εκπομπών πριν από την έξοδο του νεογνού από το μαιευτήριο και περιλαμβάνει όλα τα νεογνά, καθώς έχει διαπιστωθεί ότι το 50% περίπου της βαρηκοΐας αφορά νεογνά που δεν έχουν άλλα προβλήματα υγείας, ενώ μόνο το 50% αφορά τα λεγόμενα νεογνά υψηλού κινδύνου, που νοσηλεύονται στη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών (πίνακας 1).

Η εφαρμογή του προγράμματος στο ΜΗΤΕΡΑ
Στο ΜΗΤΕΡΑ ο έλεγχος της ακοής των νεογνών με ωτοακουστικές εκπομπές γίνεται από τις αρχές του 1998 και είναι το πρώτο ιδιωτικό μαιευτήριο που την εφάρμοσε στον ελληνικό χώρο, ακολουθούμενο αργότερα και από άλλα μαιευτήρια, τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα.
Η εξέταση γίνεται το δεύτερο-τρίτο 24ωρο της ζωής του νεογνού. Βέβαια, τα νεογνά υψηλού κινδύνου παρουσιάζουν, συνήθως, πλήθος άλλων προβλημάτων υγείας, τα οποία προέχουν στην αντιμετώπισή τους. Έτσι, σε αυτά τα νεογνά η εξέταση μπορεί να γίνει αργότερα, συνήθως τις τελευταίες μέρες παραμονής τους στη Μονάδα Εντατικής Νοσηλείας. Αν η δοκιμασία είναι θετική, τα νεογνά εξέρχονται του προγράμματος. Αν είναι μερικώς θετική ή αρνητική, θα χρειαστεί επανεξέταση.
Η πλειονότητα των επανεξετασθέντων θα ÇθετικοποιήσειÈ τη δοκιμασία στη δεύτερη φάση του προγράμματος, που θα γίνει μέσα στο πρώτο τρίμηνο της ζωής του βρέφους. Θα μείνει, τελικά, ένα μικρό ποσοστό, που θα υποβληθεί σε πλήρη ακοολογικό έλεγχο.
Ο βασικός στόχος του προγράμματος είναι να ολοκληρωθεί μέχρι τον έκτο μήνα ο απαραίτητος διαγνωστικός έλεγχος και το βρέφος να ωφεληθεί από την έγκαιρη έναρξη της αποκατάστασης, η οποία, ανάλογα με την εντόπιση και την έκταση της βλάβης, μπορεί να περιλαμβάνει είτε συντηρητικές τεχνικές (ακουστικά βαρηκοΐας) είτε χειρουργικές επεμβάσεις στο έξω και μέσο αφτί (με αρκετά καλή πρόγνωση) ή στο έσω αφτί (κοχλιακά εμφυτεύματα, καλή πρόγνωση). Έτσι, το παιδί μπορεί να αναπτύξει ομιλία σε μεγάλο βαθμό και να παρακολουθήσει τα μαθήματα σε κανονικό σχολείο.

Bιβλιογραφία
Cochrane. Effectiveness and efficiency. Nuffield Provincial Hospital Trust, London, 1972.
Aidan D, Avan P, Bonfils P. Auditory screening in neonates by means of transient evoked otoacoustic emissions: a report of 2,842 recordings. Ann Otol Rhinol Laryngol. 1999 Jun; 108: 525-531.
Pastorino G, Sergi P, Mastrangelo M, et al. The Milan Project: a newborn hearing screening programme. Acta Paediatr. 2005 Apr; 94: 458-463.
Clarke P, Iqbal M, Mitchell S. A comparison of transient-evoked otoacoustic emissions and automated auditory brainstem responses for pre-discharge neonatal hearing screening. Int J Audiol. 2003 Dec; 4 (8): 443-447.
Saurini P, Nola G, Lendvai D. Otoacoustic emissions: a new method for newborn hearing screening. Eur Rev Med Pharmacol Sci. 2004 May-Jun; 8: 129-133.
Molini E, Ricci G, Alunni N, et al. Results and considerations regarding auditory neonatal screening based on the use of transient evoked otoacoustic emission. [Article in Italian], Acta Otorhinolaryngol Ital. 1997 Feb; 17: 1-8.
Kashiwamura M, Ohwatari R, Satoh N, et al. Otoacoustic emissions of full-term and preterm neonates. [Article in Japanese], Nippon Jibiinkoka Gakkai Kaiho. 1996 Jan; 99: 103-111.
Chang KW, Vohr BR, Norton SJ, et al. External and middle ear status related to evoked otoacoustic emission in neonates. Arch Otolaryngol Head Neck Surg. 1993 Mar; 119: 276-282.
Johnsen NJ, Bagi P, Parbo J, et al. Evoked acoustic emissions from the human ear. IV. Final results in 100 neonates. Scand Audiol. 1988; 17: 27-34.
Korres SG, Balatsouras DG, Nikolopoulos T, et al. Making universal newborn hearing screening a success. Int J Pediatr Otorhinolaryngol. 2006 Feb; 70: 241-246.
Korres S, Balatsouras DG, Vlachou S, et al. Overcoming difficulties in implementing a universal newborn hearing screening program. Turk J Pediatr. 2005 Jul-Sep; 47: 203-212.
Gravel J, Berg A, Bradley M, et al. New York State universal newborn hearing screening demonstration project: effects of screening protocol on inpatient outcome measures. Ear Hear. 2000 Apr; 21: 131-40.
Vohr BR, Carty LM, Moore PE, et al. The Rhode Island Hearing Assessment Program: experience with statewide hearing screening (1993-1996). J Pediatr. 1998 Sep; 133: 353-357.

Μάρτιος 2014

Το πρόγραμμα μαζικού ελέγχου νεογνών με ωτοακουστικές εκπομπές στην καθημερινή πρακτική του ΜΗΤΕΡΑ

Ευθύμιος Καλαμπαλίκης, MD
Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος, Επιμελητής ΩΡΛ Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ
ekalampa@hotmail.com
Ασημίνα Μαχαιρά, MD
Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος, Επιμελήτρια ΩΡΛ Κλινικής ΜΗΤΕΡΑ
minamachera@yahoo.com

Οι ωτοακουστικές εκπομπές αποτελούν μια σύγχρονη μη επεμβατική διαγνωστική μέθοδο, η οποία χρησιμοποιείται ευρέως κατά την τελευταία δεκαετία για τη μελέτη της λειτουργίας του κοχλία (έσω ους). Η μέθοδος μετρά κατά τρόπο αντικειμενικό και ανώδυνο την ανταπόκριση του κοχλία υπό μορφή ακουστικής ενέργειας (ήχος).
Υπάρχουν οι εξής κατηγορίες ωτοακουστικών εκπομπών σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά του ηχητικού ερεθίσματος που χρησιμοποιείται για να τις παράγει:
• Παροδικά προκλητές ωτοακουστικές εκπομπές (TEOAEs).
• Ωτοακουστικές εκπομπές προϊόντα παραμόρφωσης (DPOAEs).
• Αυτόματες ωτοακουστικές εκπομπές.
• Ωτοακουστικές εκπομπές συχνότητας ερεθίσματος.
Οι συχνότερα χρησιμοποιούμενες στην πράξη είναι οι TEOAEs με τη χρήση ειδικής διάταξης που περιλαμβάνει: ηλεκτρονικό υπολογιστή με κατάλληλο λογισμικό, συσκευή ωτοακουστικών εκπομπών και το αντίστοιχο ηλεκτρόδιο που εφαρμόζεται με ειδικό βύσμα στον έξω ακουστικό πόρο του παιδιού. Αν το παιδί είναι ήσυχο, η εξέταση μπορεί να διαρκέσει μερικά λεπτά. Αυτό αποτελεί και τη βασική προϋπόθεση της μεθόδου, καθώς, αν το παιδί κλαίει ή είναι ανήσυχο, θα πρέπει πρώτα να ηρεμήσει ή να κοιμηθεί, κάτι που απαιτεί συνεχή παρακολούθησή του.
Σε καθημερινή βάση η εξέταση με τη μέθοδο των ωτοακουστικών εκπομπών περιλαμβάνει αρχικά την καταγραφή στους μαιευτικούς ορόφους των νεογνών που οι γονείς τους επιθυμούν την εξέταση με τη βοήθεια μιας συνεργάτιδας μαίας. Αντίστοιχη καταγραφή γίνεται και στο τμήμα προώρων (ΜΕΝΝ 1-2-3). Η εξέταση γίνεται από το δεύτερο 24ωρο και μετά, καθώς από αυτή τη στιγμή αρχίζουν να εκλύονται θετικές ωτοακουστικές εκπομπές (όπως αναφέρεται βιβλιογραφικά). Τα νεογνά παρακολουθούνται καθημερινά μέχρι την έξοδό τους από το μαιευτήριο και πάντως μέχρι να θετικοποιηθούν οι ωτοακουστικές εκπομπές και στα δύο αφτιά. Η έξοδος από το μαιευτήριο πραγματοποιείται στους ορόφους συνήθως την τρίτη ή την τέταρτη μέρα από τη γέννησή τους σύμφωνα με το νοσηλευτικό πακέτο κάθε νεογνού. Στο τμήμα πρόωρων η έξοδος ποικίλλει ανάλογα με το παθολογικό υπόστρωμα κάθε νεογνού, οπότε η εξέταση γίνεται τις τελευταίες μέρες της νοσηλείας τους. Ο λόγος αυτής της ιδιαιτερότητας είναι ότι νεογνά στο τμήμα πρόωρων έχουν μεγαλύτερα ποσοστά ανωριμότητας και συνεπώς μεγαλύτερες πιθανότητες έκλυσης αρνητικών ωτοακουστικών εκπομπών. Σε περίπτωση αρνητικών ωτοακουστικών εκπομπών ενημερώνεται ο θεράπων γυναικολόγος, καθώς και οι γονείς, και τους δίνονται αναλυτικές οδηγίες σχετικά με την απαιτούμενη επανεξέταση, η οποία γίνεται σε ένα μήνα στα τακτικά ΩΡΛ ιατρεία κατόπιν ραντεβού.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο έλεγχος της ακοής του νεογνού με ωτοακουστικές εκπομπές αποκλείει τα συνηθέστερα αίτια σοβαρής βαρηκοΐας, δηλαδή βλάβες στο έσω αφτί-κοχλίας. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις βαρήκοων παιδιών με φυσιολογικές ωτοακουστικές εκπομπές στον αρχικό προληπτικό έλεγχο (υπολογίζονται περίπου 15%) λόγω βλαβών σε ανώτερο επίπεδο της ακουστικής οδού (ακουστική νευροπάθεια) ή στις περιπτώσεις βαρηκοΐας που εμφανίζεται μετά τη γέννηση. Αν το παιδί έχει παράγοντες κινδύνου, επιβάλλεται εξαρχής πλήρης παιδοακοολογικός έλεγχος (με Ακουστικά Προκλητά Δυναμικά-ABR).
Βασικό πλεονέκτημα του τρόπου διεξαγωγής της εξέτασης των ωτοακουστικών εκπομπών είναι ότι διεξάγονται καθημερινά στο Νοσοκομείο, συμπεριλαμβανομένων και των Σαββατοκύριακων καθώς και των αργιών, καλύπτοντας πλήρως τις ανάγκες των νεογνών. Αντίγραφο των εξετάσεων δίνεται στους γονείς και κρατείται και στο ηλεκτρονικό αρχείο της κλινικής, εφόσον ζητηθεί.

Τα προβλήματα
Η εφαρμογή των Παροδικά Προκλητών Ωτοακουστικών Εκπομπών (TEOAEs) στο Νοσοκομείο MΗΤΕΡΑ ξεκίνησε τον Απρίλιο του 1998 για τα νεογνά της Μονάδας Εντατικής Θεραπείας και τον Ιανουάριο του 2003 για τα νεογνά της Κλινικής.
Σταδιακά αυξήθηκε ο αριθμός των νεογνών που εξετάζονται στους ορόφους, ενώ εξετάζονται όλα τα νεογνά της Μονάδας.
Παρά την άρτια σχεδίαση του προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου ακοής των νεογνών στο ΜΗΤΕΡΑ, ανακύπτουν συχνά ορισμένα προβλήματα κατά την εκτέλεση των ωτοακουστικών εκπομπών:
• Το περιβάλλον στο οποίο γίνεται η εξέταση πρέπει να έχει απόλυτη ησυχία.
• Το νεογνό πρέπει να είναι ακίνητο και ήσυχο, δηλαδή να έχει μόλις φάει και να κοιμάται. Το διάστημα που διαρκεί αυτή η κατάσταση είναι πολύ μικρό λόγω της παρατεταμένης διάρκειας μητρικού θηλασμού, της περιποίησης των νεογνών από το νοσηλευτικό προσωπικό και των εξετάσεων που πρέπει να κάνουν οι γιατροί και άλλων ειδικοτήτων λ.χ. παιδίατροι, οφθαλμίατροι, ορθοπεδικοί.
• Το βύσμα πρέπει να έχει το κατάλληλο μέγεθος ώστε να προσαρμόζεται αεροστεγώς στον μικρό έξω ακουστικό πόρο του νεογνού, χωρίς να εφάπτεται επί των τοιχωμάτων του.
• Πρέπει να μην υπάρχει εμβρυϊκό σμήγμα ή αμνιακό υγρό στον έξω ακουστικό πόρο.
• Πρέπει να μην υπάρχει αμνιακό υγρό στο μέσο ους λόγω εισρόφησης μέσω της ευσταχιανής σάλπιγγας.
• Πρέπει να μην υπάρχει ανοξία στο έσω ους, η οποία ευτυχώς αποκαθίσταται συνήθως στο πρώτο εικοσιτετράωρο από τη γέννηση.

Στα νεογνά της μονάδας μπορεί να υπάρχουν επιπλέον οι εξής δυσκολίες:
• Συχνά λόγω χαμηλού βάρους και περιγεννητικής ασφυξίας έχουν ανωριμότητα του κοχλία.
• Τα νεογνά με παρατεταμένη ρινοτραχειακή ή ρινογαστρική διασωλήνωση παρουσιάζουν προβλήματα μέσου ωτός.
• Συχνά υπάρχουν σύνδρομα που συμπεριλαμβάνουν και συγγενή βαρηκοΐα.

Είναι λυπηρό για τους ωτορινολαρυγγολόγους που συμμετέχουν στο πρόγραμμα πρώιμης ανίχνευσης της παιδικής βαρηκοΐας με τη χρήση των ωτοακουστικών εκπομπών να βλέπουν νεογνά να μην υποβάλλονται σε έλεγχο για λόγους κόστους, το οποίο αναλογικά κινείται σε εξαιρετικά λογικό πλαίσιο.
Θα πρέπει τέλος να σημειωθεί ότι παρά τη χρησιμότητά τους, οι ωτοακουστικές εκπομπές δεν είναι σε θέση να διαγνώσουν την όψιμη βαρηκοΐα, π.χ. από μεγαλοκυτταροϊό, που εκδηλώνεται μετά το πρώτο έτος ζωής και γι᾽ αυτό πρέπει να επαναλαμβάνονται μέχρι την ηλικία των 2 ετών σε τέτοιες περιπτώσεις.
Συμπερασματικά, η εφαρμογή αυτού του προγράμματος πρώιμης ανίχνευσης της παιδικής βαρηκοΐας με τη χρήση των ωτοακουστικών εκπομπών επιτρέπει τον έγκαιρο εντοπισμό της κληρονομικής βαρηκοΐας και την έναρξη μιας ειδικής θεραπευτικής αγωγής κατά το πρώτο εξάμηνο της ζωής του μωρού. Τα οφέλη για το νεογνό είναι τεράστια αφού επιτρέπουν τη φυσιολογική ανάπτυξη των επικοινωνιακών του ικανοτήτων.

Bιβλιογραφία
Kemp DT. Otoacoustic emissions, their origins in cochlear function, and use. British Medical Bulletin 2002; 63: 223-241.
Σισμάνης - Αθανασιάδης Αρ., Νικολόπουλος Θ., Αηδόνης Ι. Κοχλιακά Εμφυτεύματα σε παιδιά και ενήλικες (2η έκδοση). Επιστημονικές Εκδόσεις Παρισιάνου, Αθήνα, 2009

Μάρτιος 2014

Προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου ακοής και ακουστική νευροπάθεια

Δεδομένου ότι οι OAEs παράγονται εντός του κοχλία, ο προσυμπτωματικός έλεγχος ακοής με OAEs δεν μπορεί να ανιχνεύσει τη νευρική δυσλειτουργία. Κατά συνέπεια, τα βρέφη με ακουστική νευροπάθεια ή διαταραχές της νευρικής αγωγιμότητας χωρίς ταυτόχρονη αισθητήρια (δηλαδή, έξω τριχωτών κυττάρων) δυσλειτουργία δεν θα ανιχνεύονται από τις OAEs. Σε τέτοιες περιπτώσεις η OAEs θα δώσει ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα. Τα μωρά που αντιμετωπίζονται σε μονάδες εντατικής θεραπείας νεογνών βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο για απώλεια, νευρικής αγωγιμότητας και / ή ακουστική δυσλειτουργία του στελέχους, συμπεριλαμβανομένης της ακουστικής νευροπάθειας. Πιθανώς OAEs δεν αντιπροσωπεύουν τη μέθοδο επιλογής για τη διαλογή των πληθυσμών υψηλού κινδύνου. Το ίδιο θα μπορούσε να ισχύει για όλα τα βρέφη που πάσχουν από νευρολογικές, μεταβολικές, ενδοκρινολογικές ή διαταραχές του κεντρικού νευρικού συστήματος, όπου αναμένεται αύξηση του ποσοστού της κεντρικής ακουστικής δυσλειτουργίας. Ο αντίκτυπος σε παρόμοια ευρήματα -που είναι ο συνδυασμός παρούσες OAEs / ανώμαλα ABR- σε προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου ακοής νεογνών θα οδηγήσει πιθανότατα σε κρίσιμες αλλαγές στα σχέδιά τους. Οι ακουστικές αποκρίσεις του εγκεφαλικού στελέχους (είτε αυτοματοποιημένα ή συμβατικά) συμπληρώνεται από OAEs σε περιπτώσεις που δείχνουν αυξημένα κατώτατα όρια, άτυπες ή απουσιάζουσες απαντήσεις. Αυτή μπορεί να αποδειχθεί πιο αποτελεσματική μεθοδολογία για τη διαλογή νεογνών υψηλού κινδύνου.

Διαταραχή ακουστικής επεξεργασίας: Το μυστικό πίσω από την αδυναμία του παιδιού να ακολουθήσει οδηγίες

Είναι βέβαιο ότι οι περισσότεροι από εμάς, άλλοι ως γονείς και άλλοι ως θεραπευτές, έχουμε νοιώσει πως το παιδί μας αγνοεί ή πολύ απλά δεν φαίνεται να ακολουθεί τις οδηγίες μας.

Πόσες φορές έχετε πει και δείξει κάτι χωρίς κανένα αποτέλεσμα; Πόσες φορές έχετε αναρωτηθεί αν αυτά που λέτε τα ακούει κάποιος και πόσες φορές έχει χρειαστεί να δώσετε την ίδια απάντηση;

Κάποιες από αυτές τις φορές το παιδί μπορεί εσκεμμένα να μας αγνοεί ή ακόμη να το απασχολεί κάτι άλλο και να μην μας προσέχει, αλλά πολλές είναι και οι περιπτώσεις που πίσω από αυτή την «αδιαφορία» κρύβεται κάτι παραπάνω…

Διαταραχή ακουστικής επεξεργασίας (ΔΑΕ). Τι είναι;

Όταν αναφερόμαστε στον όρο αυτό, ουσιαστικά αναφερόμαστε σε μια κατάσταση η οποία καθιστά δύσκολη την αναγνώριση μικρών διαφορών του ήχου στις λέξεις, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η ικανότητα των παιδιών, στην επεξεργασία αυτών που ακούνε. Τα παιδιά με διαταραχή ακουστικής επεξεργασίας, αν και δεν έχουν κάποιο πρόβλημα ακοής, δυσκολεύονται στην κατανόηση του προφορικού λόγου με αποτέλεσμα πολλές φορές να επαναλαμβάνουν αυτά που ακούνε, να ρωτούν πολλές φορές το ίδιο πράγμα και να ενοχλούνται απο θορύβους και δυνατούς ήχους. Το παιδί αν και δεν έχει κάποιο πρόβλημα ακοής αντιμετωπίζει δυσκολία στην κατανόηση αυτών που ακούει και αυτό γιατί ο εγκέφαλος δεν επεξεργάζεται κατάλληλα την πληροφορία που δέχεται.

Πολλές καταστάσεις συμπεριλαμβανομένων της ΔΕΠ-Υ και του αυτισμού μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητα του παιδιού να καταλαβαίνει αυτό που ακούει. Αυτό που κάνει την ΔΑΕ να διαφέρει είναι ότι το παιδί αντιμετωπίζει δυσκολία στην αναγνώριση του ήχου αυτού που ακούει και όχι στην κατανόηση της έννοιας. Για παράδειγμα, εσείς μπορεί να ρωτήσετε το παιδί «Μπορείς να με βοηθήσεις με τα πιάτα;» και αυτό να ακούσει «Που είναι η γάτα;».

Σημάδια διαταραχής ακουστικής επεξεργασίας.

Δυσκολία κατανόησης προφορικών οδηγιών, ιδιαίτερα οδηγιών με πολλά βήματα.
Το παιδί ζητά πολύ συχνά να επαναλάβετε τα λεγόμενα σας.
Το παιδί αποσπάται πολύ εύκολα αν ακούσει κάποιον ήχο.
Έχει δυσκολία στην ανάγνωση και την ορθογραφία, πράγματα που απαιτούν την επεξεργασία και την ερμηνεία του ήχου.
Δυσκολεύεται να παρακολουθήσει συζητήσεις.
Έχει φτωχές μουσικές ικανότητες.
Έχει δυσκολία να θυμηθεί λεπτομέρειες απο κάτι που διάβασε ή άκουσε.
Δυσκολεύεται να μάθει τραγούδια ή ρυθμούς.
Το παιδί δεν δυσκολεύεται στην κατανόηση του γραπτού λόγου, άλλα μόνο στον προφορικό.
Το παιδί δυσκολεύεται να μείνει ακούνητο όταν ακούει κάποιον να υπαγορεύει κάτι.
Το παιδί δεν καταλαβαίνει ανέκδοτα ή πειράγματα.
Δυσκολεύεται να κάνει μια συζήτηση με τους συνομηλίκους του.
Δεν του αρέσει να του διαβάζεται, π.χ. ένα παραμύθι.

Τι μπορείτε να κάνετε στο σπίτι και το σχολείο για να βοηθήσετε το παιδί;

Για το παιδί με διαταραχή ακουστικής επεξεργασίας μικρά πράγματα που μπορείτε να κάνετε στο σπίτι ή το σχολείο μπορεί να έχουν μεγάλη επίδραση στην ζωή του.

Ακολουθούν κάποιες συμβουλές:

Παρέχεται ένα ήσυχο σημείο για μελέτη, με όσο το δυνατόν λιγότερους θορύβους από το περιβάλλον.
Ελέγχετε οτι το παιδί έχει βλεμματική επαφή μαζί σας όταν του μιλάτε.
Δώστε απλές οδηγίες με μικρά βήματα.
Μιλήστε με βραδύτερο ρυθμό αλλά αυξήστε λίγο τον τόνο της φωνής σας.
Ζητήστε απο το παιδί να επαναλάβει τις οδηγίες που δώσατε.
Παροτρύνεται το παιδί να γράψει τις οδηγίες που του δώσατε αν χρειάζεται να τις ακολουθήσει στο μέλλον.
Δώστε στο παιδί οπτικοποιημένες τις οδηγίες ή το μάθημα.

Τέλος, συμβουλευτείτε έναν λογοθεραπευτή για να σας δώσει ένα πρόγραμμα ασκήσεων που θα βοηθήσει το παιδί στην αναγνώριση των ήχων.

ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ Ακουολογικές εξετάσεις

ΟΛΑ

ΩΡΛ Παίδων

Μεγάλο μέρος της ειδίκευσης του ο γιατρός το αφιέρωσε στα παιδιά και την

Παιδο-Ωτορινολαρυγγολογία