 | Εχετε βουλωμένη μύτη; Μπούκωμα ζάλη πονοκέφαλο και βλέννα;
Κατ αρχήν μην χρησιμοποιείτε σπρει στη μύτη γιατι θα έχετε αντίθετα αποτελέσματα. Μπορείτε να κάνετε εισπνοές πάνω σε βραστό νερό και να βάλετε φυσιολογικό ορό.
Επισκεφθείτε το γιατρό σας που θα βρεί την αιτία που συνήθως αντιμετωπίζεται με επιτυχία.
Ροχαλητό και Αποφρακτική Υπνική ΆπνοιαΡοχαλητό λέγεται η παραγωγή αναπνευστικού θορύβου κατά τον ύπνο, και προέρχεται από τους κραδασμούς των φαρυγγικών τοιχωμάτων. Ο χαρακτηρισμός του ροχαλητού ως “διαταραχή της αναπνοής” είναι κατ' αρχήν εσφαλμένος, διότι οι περισσότεροι υγιείς άνθρωποι ροχαλίζουν κάποιες νύχτες, σε κάποια φάση του ύπνου τους, ιδίως όταν είναι πολύ κουρασμένοι. Το 30% περίπου του γενικού πληθυσμού ροχαλίζει κάθε φορά πού κοιμάται. Το 80% ροχαλίζει μόνο περιστασιακά. Συνήθως ροχαλίζουμε περιστασιακά, αλλά αν το ροχαλητό συμβαίνει συχνά μπορεί να επηρεάσει την ποσότητα και την ποιότητα του ύπνου μας καθώς και αυτήν των άλλων μελών της οικογένειας. Ο «κακός» ύπνος μπορεί να οδηγήσει σε ημερήσια κόπωση, ευερεθιστότητα, και αυξημένα προβλήματα υγείας.Εάν το ροχαλητό σας, κρατάει ξύπνιο το σύντροφό σας, αυτό μπορεί επίσης να δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα στη σχέση σας. Το ροχαλητό είναι μια συχνή πάθηση που μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε, αν και αυτό συμβαίνει πιο συχνά στους άνδρες και γενικότερα τους ανθρώπους που είναι υπέρβαροι. Το ροχαλητό έχει την τάση να επιδεινώνεται με την ηλικία. Αν ανήκετε στα άτομα που ροχαλίζουν απλά περιστασιακά, τότε δεν συντρέχει κάποιος λόγος ανησυχίας, αφού η μεγαλύτερη ενόχληση είναι για... τον/την σύντροφό σας στο κρεβάτι. Ωστόσο, εάν ροχαλίζετε τόσο συχνά και τόσο έντονα, ώστε εκτός από τον ύπνο των άλλων διαταράσσετε και τον δικό σας, τότε ίσως πρέπει να ασχοληθείτε πιο σοβαρά με το θέμα, αφού η ιατρική βοήθεια είναι συχνά απαραίτητη για ακραίες περιπτώσεις. Αίτια Το ροχαλητό εμφανίζεται όταν η ροή του αέρα μέσα από το στόμα και τη μύτη παρεμποδίζεται. Η ροή του αέρα μπορεί να εμποδίζεται από ένα συνδυασμό παραγόντων, όπως οι εξής: Απόφραξη στους ρινικούς αεραγωγούς Μερικοί άνθρωποι ροχαλίζουν μόνο κατά τη διάρκεια της εποχικής αλλεργίας ή όταν έχουν κάποια μόλυνση στην ρινική οδό. Παραμορφώσεις της μύτης, όπως η σκολίωση του ρινικού διαφράγματος ή οι ρινικοί πολύποδες μπορεί επίσης να προκαλέσουν απόφραξη. Αδύναμοι μυς στον λαιμό και τη γλώσσα Όταν οι μυς της γλώσσας και του λαιμού είναι πάρα πολύ χαλαροί, τότε είναι πιθανό να "καταρρέουν" από το ίδιο τους το βάρος καθώς κοιμάστε -ειδικά ανάσκελα- και να πέφτουν επάνω στον αεραγωγό και να τον αποφράσσουν. Αυτό ορισμένες φορές μπορεί να προκύψει από βαθύ ύπνο, από κατανάλωση αλκοόλ και από τη χρήση ορισμένων υπνωτικών χαπιών. Η φυσιολογική γήρανση προκαλεί περαιτέρω χαλάρωση αυτών των μυών. Λιπώδης ιστός στον λαιμό Το υπερβολικό βάρος (παχυσαρκία) μπορεί να οδηγήσει σε έναν ογκώδη ιστό στον λαιμό. Επίσης, τα παιδιά με μεγάλες αμυγδαλές και αδενοειδείς εκβλαστήσεις συχνά ροχαλίζουν. Μεγάλη μαλακή υπερώα ή/και σταφυλή Μια μεγάλη μαλακή υπερώα ή μια μεγάλη σταφυλή (ο ευαίσθητος ιστός που ταλαντεύεται στο πίσω μέρος του λαιμού) μπορεί να περιορίσει το άνοιγμα από τη μύτη στο λαιμό. Όταν αυτά τα δύο όργανα δονούνται και χτυπούν το ένα πάνω στο άλλο, ο αεραγωγός αποφράσσεται, προκαλώντας ροχαλητό. Τα πιο συχνά αίτια του ροχαλητού και της άπνοιας είναι: • Πυώδης ρινίτις • Αλλεργική ρινίτις • Σκολίωση ρινικού διαφράγματος • Υπερτροφία ρινικών κογχών • Πολύποδες μύτης • Ξένο σώμα μύτης (μονόπλευρη δύσοσμη καταρροή) • Οι παθήσεις των αδενοειδών εκβλαστήσεων και των αμυγδαλών. Αποτελούν την πιο συχνή αιτία του ροχαλητού στα παιδιά. • Μεγάλη-μακρυά μαλακή υπερώα και σταφυλή Πιθανοί κίνδυνοι υγείας Όσοι ροχαλίζουν μπορεί να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας, συμπεριλαμβανομένης της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας. Η υπνική άπνοια δημιουργεί πολλά προβλήματα, όπως: Διακοπές της αναπνοής (που διαρκούν από λίγα δευτερόλεπτα έως και λεπτά) κατά τη διάρκεια του ύπνου που προκαλούνται από τη μερική ή την ολική απόφραξη/παρεμπόδιση του αεραγωγού. Διακεκομμένο ύπνο, ακόμα κι αν ο ασθενής δεν μπορεί να το συνειδητοποιήσει. Πολύ ανάλαφρο ύπνο. Το άτομο ξυπνάει τόσες πολλές φορές τη νύχτα, ώστε δεν ολοκληρώνεται κανένας κύκλος ύπνου και δεν φτάνει ποτέ σε βαθύ ύπνο έστω και μερικών λεπτών, το οποίο έχει μεγάλη ανάγκη ο εγκέφαλος και ο οργανισμός. Υψηλή πίεση. Η παρατεταμένη αποφρακτική υπνική άπνοια συχνά οδηγεί σε αύξηση της πίεσης του αίματος και μπορεί να προκαλέσει διόγκωση της καρδιάς, αυξάνοντας ταυτόχρονα τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου. Περισσότερα..... ΕισαγωγήΠολλοί άνθρωποι παρουσιάζουν κάποιου βαθμού δυσκολία στην αναπνοή κατά την διάρκεια του ύπνου. Η ηπιότερη της μορφή είναι το ροχαλητό, το οποίο είναι απλά θορυβώδης αναπνοή κατά τη διάρκεια του ύπνου. Η πιο σοβαρή της μορφή είναι η αποφρακτική υπνική άπνοια, κατά την οποία οι άνθρωποι ροχαλίζουν δυνατά, αλλά επίσης παρουσιάζουν διακοπές στην αναπνοή τους, οι οποίες μπορεί να συμβούν έως και εκατοντάδες φορές μέσα στη νύχτα. Παρόλο που οι άνθρωποι με υπνική άπνοια είναι συνήθως γνώστες του προβλήματός τους εντούτοις, οι περισσότεροι δεν έχουν αντιληφθεί ότι μπορεί να έχουν ένα σοβαρότερο πρόβλημα υγείας. Τι είναι υπνική άπνοια;Άπνοια(σημαντική υπνική άπνοια) είναι η παύση στην αναπνοή, η οποία διαρκεί για τουλάχιστον 10 δευτερόλεπτα. Μπορεί να συμβεί από μόνο 5 φορές την ώρα (ήπια άπνοια) ως περισσότερο από 50 φορές την ώρα (σοβαρή άπνοια). Ο αριθμός των απνοιών ανά ώρα ύπνου λέγεται απνοϊκός δείκτης, και αποτελεί ένα μέτρο της βαρύτητος τοῦ υπνοαπνοϊκού συνδρόμου. Δείκτης μικρότερος του 5 γίνεται δεκτός κατά σύμβαση ως φυσιολογικός. Η υπνική άπνοια, η οποία συμβαίνει κατά τη διάρκεια του ύπνου, μπορεί να διαχωριστεί σε δύο κύριους τύπους. Η κεντρική υπνική άπνοια αναφέρεται στις παύσεις της αναπνοής όταν δεν υπάρχει καθόλου προσπάθεια για αναπνοή. Με άλλα λόγια, ο εγκέφαλος δεν δίνει «σήμα» στους πνεύμονες να πάρουν ανάσα. Η αποφρακτική υπνική άπνοια αναφέρεται στις παύσεις στην αναπνοή και εφόσον υπάρχει προσπάθεια για αναπνοή. Οι πνεύμονες προσπαθούν να τραβήξουν αέρα μέσα στο στήθος, αλλά λόγω εμποδίου ή απόφραξης σε κάποιο σημείο της διαδρομής του αεραγωγού, δεν υπάρχει καθόλου εισροή αέρα. Αυτός ο τύπος τείνει να είναι συχνότερος από την άπνοια κεντρικής αιτιολογίας. Και στους δύο τύπους, η άπνοια τελικά καταλήγει σε έγερση (ξύπνημα), ή μεταφορά από βαθύ ύπνο σε ένα ελαφρύτερο στάδιο ύπνου. Με τη μετακίνηση σε αυτό το ελαφρύτερο στάδιο ύπνου, φτάνουμε σε ένα σημείο, όπου είτε ο αεραγωγός ανοίγει ή ο εγκέφαλος στέλνει τελικά το κατάλληλο σήμα στους πνεύμονες και η αναπνοή ξαναρχίζει. Συνήθως δεν υπάρχει αντίληψη αυτών των περιόδων άπνοιας ή των εγέρσεων από τον ασθενή. Παρά ταύτα, η χαλαρωτική και αναζωογονητική ιδιότητα του ύπνου διακόπτεται, και ο ασθενής μπορεί να ξυπνήσει μετά από 8 ή περισσότερες ώρες νιώθοντας κουρασμένος. Β. ΕΠΕΙΣΟΔΙΑ/ΔΕΙΚΤΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΚΑΙ ΑΦΥΠΝΙΣΕΙΣ Ορισμοί Άπνοια 1. Μείωση της ροής του αέρα ≥90% της βασικής τιμής*, όπως ανιχνεύεται από τους στοματορινικούς αισθη- τήρες θερμότητας ή εναλλακτικά από αισθητήρες ρινικής πίεσης 2. Διάρκεια ≥10 sec 3. Η προαναφερθείσα ελάττωση της ροής αφορά στο 90% τουλάχιστον της διάρκειας του επεισοδίου. Ταξινόμηση των απνοιών βάσει της αναπνευστικής προσπάθειας 1) Αποφρακτική άπνοια: συνοδεύεται από αναπνευστική προσπάθεια καθ’ όλη τη διάρκεια του επεισοδίου 2) Κεντρική άπνοια: απουσία της αναπνευστικής προ- σπάθειας καθ’ όλη τη διάρκεια του επεισοδίου 3) Μεικτή άπνοια: συνδυάζει την απουσία της ανα- πνευστικής προσπάθειας κατά το αρχικό τμήμα του επεισοδίου και την εμφάνιση της αναπνευστικής προσπάθειας κατά το δεύτερο μέρος. Υπόπνοια 1) Μείωση της ροής του αέρα ≥30% της βασικής τιμής*, όπως ανιχνεύεται από τον αισθητήρα της ρινικής πίεσης ή ή εναλλακτικά από αισθητήρες επαγωγικής πληθυσμογραφίας στοματορινικούς αισθητήρες θερμότητας 2) Διάρκεια ≥10 sec 3) Η προαναφερθείσα ελάττωση της ροής αφορά στο 90% τουλάχιστον της διάρκειας του επεισοδίου 4) Πτώση του κορεσμού κατά ≥4% σε σχέση με τον βασικό SpO2% πριν το επεισόδιο. Αφύπνιση σχετιζόμενη με αναπνευστική προσπάθεια (RERA: Respiratory effort related arousal) Είναι επεισόδιο αναπνευστικής διαταραχής, που χα- ρακτηρίζεται από αποφρακτικής αιτιολογίας περιορισμό της ροής του αέρα στον ανώτερο αεραγωγό (χωρίς όμως να πληρούνται τα κριτήρια της άπνοιας ή υπόπνοιας). Συνοδεύεται από αυξημένη αναπνευστική προσπάθεια και λύνεται με την εμφάνιση arousal (RERA). Προτεινόμενη μέθοδος αναγνώρισης είναι η καταγραφή της οισοφάγειας πίεσης αν και μπορούν να χρησιμοποιηθούν αισθητήρες ρινικής πίεσης ή επαγωγική πληθυσμογραφία. Διαγνω- στικά κριτήρια: 1) Μια σειρά αναπνοών αυξανόμενης/εντεινόμενης αναπνευστικής προσπάθειας ή επιπέδωσης της ροής, όπως καταγράφεται από τον αισθητήρα της ρινικής πίεσης, που οδηγεί σε arousal, χωρίς το επεισόδιο να πληροί τα κριτήρια της άπνοιας ή υπόπνοιας 2) Διάρκεια ≥10 sec. Δείκτης άπνοιας-υπόπνοιας ύπνου (Apnea-Hypopnea Index-AHI): Ο αριθμός των απνοιών και υποπνοιών ανά ώρα πραγματικού ύπνου. Δείκτης αναπνευστικής διαταραχής (RD I- Respiratory Disturbance Index): Είναι ο αριθμός των απνοιών, υποπνοιών και RERAs ανά ώρα πραγματικού ύπνου. Υποσημείωση: μπορούν να χρησιμοποιηθούν και οι δύο δείκτες αναπνευστικής διαταραχής εφόσον ορίζεται στη πολυσωματογραφική μελέτη. Αν χρησιμοποιείται καταγραφή χωρίς ΗΕΓ (μερική) ο RDI αναφέρεται στον αριθμό των απνοιών και υποπνοιών ανά ώρα καταγραφής ύπνου. Arousal («υποσυνείδητη» αφύπνιση): αιφνίδια αλλαγή της συχνότητας του ΗΕΓραφήματος, δηλαδή εμφάνιση επεισοδίων ρυθμού α, θ ή κυμάτων συχνότητας μεγαλύτερης των 16 Hz (αλλά όχι ατράκτων ύπνου) που διαρκούν από 3 έως <15 δευτερολέπτων, των οποίων προηγείται και έπεται ύπνος διάρκειας τουλάχιστον 10 δευτερολέπτων. Το arousal δεν είναι πραγματική αφύ- πνιση, υπό την έννοια ότι ο ασθενής δεν έχει συνείδηση του επεισοδίου. Σύνδρομο Αποφρακτικής Άπνοιας στον Ύπνο (ΣΑΑΥ) Χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισό- δια αποφρακτικών απνοιών και υποπνοιών κατά τον ύπνο τα οποία συχνά συνοδεύονται από παροδικούς αποκορεσμούς της αιμοσφαιρίνης (υποξυγοναιμία) και υποσυνείδητες (ΗΕΓραφικές) αφυπνίσεις. Μεταξύ των απνοιών παρουσιάζεται ροχαλητό και συχνά εμφανίζονται επεισόδια δύσπνοιας, ασφυξίας ή πνιγμονής και κινήσεις, φαινόμενα τα οποία διακόπτουν τη φυσιολογική συνέχεια του ύπνου. Το αίσθημα μη- αναζωογονητικού ύπνου, η κόπωση και η υπνηλία την ημέρα (που είναι και το κυριότερο σύμπτωμα της νόσου), επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Το ΣΑΑΥ αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη συστηματικής αρτηριακής υπέρτασης και καρδιαγγειακών συμβάντων. Ο επιπολασμός της νόσου στο γενικό πληθυσμό, με τα αυστηρότερα διαγνωστικά κριτήρια, εκτιμάται ότι είναι 4% στους άνδρες και 2% στις γυναίκες. Προδιαθεσικοί παράγοντες είναι η παχυσαρκία, συγ- γενείς ή επίκτητες ανωμαλίες των δομών του σπλαχνικού κρανίου και του τραχήλου, η εμμηνόπαυση, ενδοκρινο- λογικά νοσήματα, ενώ το κάπνισμα και η κατανάλωση οινοπνευματωδών επιδεινώνουν τη νόσο. Σύνδρομο Αυξημένης Αντίστασης Ανώτερου Αεραγωγού Κλινικός διαγνωστικός όρος για ασθενείς με RERAs και συμπτωματολογία ΣΑΑΥ. Τα επεισόδια RERAs έχουν την ίδια παθοφυσιολογική βάση και τις ίδιες επιπτώσεις που έχουν οι γνήσιες αποφρακτικές άπνοιες και υπό- πνοιες. Έτσι, το Σύνδρομο Αυξημένης Αντίστασης Ανώ- τερου Αεραγωγού δεν αποτελεί ξεχωριστή παθολογική οντότητα αλλά αποτελεί συνιστώσα του φάσματος των αποφρακτικών διαταραχών της αναπνοής κατά τον ύπνο και υπό το πρίσμα αυτό θα πρέπει να διαγιγνώσκεται και να αντιμετωπίζεται στα πλαίσια του ΣΑΑΥ. Διαγνωστικά κριτήρια Α, Β και Δ ή Γ και Δ Α. Τουλάχιστον ένα από τα παρακάτω: 1. Υπνηλία, ακούσια επεισόδια ύπνου, κόπωση ή αϋπνία 2. Αφυπνίσεις με αίσθημα πνιγμονής/ασφυξίας 3. Ροχαλητό, διακοπές αναπνοής αναφερόμενα από σύντροφο. Β. Ευρήματα πολυσωματογραφικής μελέτης: 1. Άπνοιες, υπόπνοιες ή RERAs ≥5 ανά ώρα ύπνου 2. Καταγραφή αναπνευστικής προσπάθειας κατά τη διάρκεια όλου ή μέρους του επεισοδίου της διαταραχής της αναπνοής. Γ. Ευρήματα πολυσωματογραφικής μελέτης: 1. Άπνοιες, υπόπνοιες ή RERAs ≥15 ανά ώρα ύπνου 2. Καταγραφή αναπνευστικής προσπάθειας κατά τη διάρκεια όλου ή μέρους του επεισοδίου της διαταραχής της αναπνοής. Δ. Η διαταραχή δεν μπορεί να αποδοθεί σε άλλη νόσο, σε χρήση φαρμάκων ή ουσιών. Κριτήρια βαρύτητας του ΣΑΑΥ Tα κριτήρια βαρύτητας του ΣΑΑΥ καθορίζονται από τη σοβαρότητα της ημερήσιας υπνηλίας και το επίπεδο του δείκτη απνοιών-υποπνοιών στον ύπνο (AHI). 1. Η εκτίμηση της βαρύτητας της ημερήσιας υπνηλίας γίνεται με υποκειμενικές και αντικειμενικές μεθόδους. Στην πρώτη περίπτωση χρησιμοποιούνται κλίμακες- συχνότερα χρησιμοποιούμενη είναι η κλίμακα Epworth με εύρος 0-24 και φυσιολογικό ουδό 10. Υποσημείωση: η κλίμακα είναι ταυτοποιημένη στα ελληνικά με φυσιολογικό ουδό 10. 2. Δείκτης απνοιών-υποπνοιών ανά ώρα ύπνου (AHI ή RDI) 2.1. Ήπιας βαρύτητας: 5-15 επεισόδια ανά ώρα 2.2. Μέτριας βαρύτητας: 15-30 επεισόδια ανά ώρα 2.3. Σημαντικής βαρύτητας: περισσότερα από 30 επεισόδια ανά ώρα. Τι είναι το ροχαλητό;Το πρωτοπαθές ροχαλητό, το οποίο είναι επίσης γνωστό ως απλό ροχαλητό ή καλόηθες ροχαλητό χαρακτηρίζεται από δυνατούς ήχους, εκ του ανωτέρου αναπνευστικού, κατά τη διάρκεια του ύπνου χωρίς όμως επεισόδια άπνοιας. Δυστυχώς, είναι δύσκολο να ξεχωρίσουμε τους «απλούς ροχαλίζοντες» από αυτούς που πάσχουν από υπνική άπνοια. Οι περισσότεροι άνθρωποι που ροχαλίζουν, αλλά που όμως δεν έχουν υπνική άπνοια, δεν παρουσιάζουν υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, αλλά και ούτε οι σύντροφοι τους έχουν προσέξει διακοπές αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου. Εάν υποψιαζόμαστε αποφρακτική υπνική άπνοια, τότε χρειάζεται αξιολόγηση από έναν ειδικό ιατρό σε θέματα ύπνου. Τι προκαλεί ροχαλητό και αποφρακτική υπνική άπνοια;Ο αεραγωγός αρχίζει από τη μύτη και το στόμα, εκτείνεται διαμέσου του φάρυγγα, λάρυγγα και τραχεία, και τελικά καταλήγει στους πνεύμονες. Παρόλο που η τραχεία δεν υποχωρεί στην αρνητική πίεση, τα υπόλοιπα μέρη της αναπνευστικής οδού δεν έχουν τις ίδιες ιδιότητες. Συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια του ύπνου, οι μύες οι οποίοι διατηρούν την αναπνευστική οδό ανοιχτή, χαλαρώνουν, οδηγώντας έτσι σε κατάρρευση την αναπνευστική οδό. Εφόσον οι πνεύμονες προσπαθούν να εισπνεύσουν την ίδια ποσότητα αέρα διαμέσου μικρότερου σε διάμετρο οδού, η ταχύτητα εισροής του αέρα πρέπει να αυξηθεί. Ταχύτερες ταχύτητες ροής αέρα θέτουν τις εύκαμπτες δομές του στοματοφάρυγγα, όπως την οροφή του στόματος ή αλλιώς υπερώα, και τη γλώσσα σε δόνηση, η οποία και προκαλεί τους ενοχλητικούς θορύβους του ροχαλητού. Εάν η κατάρρευση της αναπνευστικής οδού είναι πλήρης, τότε η εισροή του αέρα σταματάει και ακολουθεί άπνοια. Η αποφρακτική υπνική άπνοια χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια απόφραξης της αναπνευστικής οδού, τα οποία συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του ύπνου, συνήθως σχετίζονται με πτώση στα επίπεδα του οξυγόνου στο αίμα και οδηγούν σε υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας. Η αναπνευστική οδός μπορεί να αποφραχθεί σε οποιοδήποτε σημείο από τη μύτη μέχρι το λάρυγγα, αν και σε μερικές περιπτώσεις υπάρχει μερική απόφραξη σε πολλαπλά επίπεδα. Η μύτη μπορεί να αποφραχθεί από σκολίωση ρινικού διαφράγματος, φλεγμονή, αλλεργίες ή αδυναμία των χόνδρων οι οποίοι υποστηρίζουν τη μύτη. Υπερτροφικές αμυγδαλές ή ευμεγέθης γλώσσα μπορεί να αποφράξουν το στόμα και το φάρυγγα. Το μέγεθος και το σχήμα της κάτω γνάθου μπορούν επίσης να παίξουν έναν ρόλο, με το να περιορίσουν το χώρο στον οποίο η γλώσσα και οι παρίσθμιες αμυγδαλές πρέπει να χωρέσουν. Όσο περισσότερο περιορισμένη είναι η αναπνευστική οδός όταν ένα άτομο είναι ξύπνιο, τόσο περισσότερο πιθανό είναι να υπάρξει απόφραξη κατά τη διάρκεια του ύπνου. Άλλοι παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη της άπνοιας, ή της βαρύτητάς της.Κάθε μυοχαλαρωτικό, όπως η κατανάλωση αλκοόλ πριν από την ώρα του ύπνου, ή υπνωτικά χάπια, μπορούν να αυξήσουν το βαθμό της κατάρρευσης της αναπνευστικής οδού και να επιδεινώσουν το ροχαλητό ή την άπνοια. Αύξηση βάρους ή παχυσαρκία οδηγούν σε αύξηση του μεγέθους των αποθεμάτων λίπους κατά μήκος του λαιμού, το οποίο μπορεί να επιδεινώσει την άπνοια. Το κάπνισμα μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερες πτώσεις του οξυγόνου στο αίμα κατά τη διάρκεια της άπνοιας, το οποίο υποβάλλει σε επιπρόσθετο στρες την καρδιά και τους πνεύμονες. Ποια είναι τα σημεία και τα συμπτώματα της υπνικής άπνοιας;Οι περισσότεροι ασθενείς με υπνική άπνοια παρουσιάζουν δυνατό ροχαλητό. Παρόλα αυτά, κάθε άτομο που ροχαλίζει δεν πάσχει απαραίτητα και από υπνική άπνοια. Συχνά ο/η σύζυγος ή σύντροφος θα προσέξουν αναπνευστικές παύσεις και θα επιστήσουν την προσοχή σε ένα άτομο για την πιθανότητα άπνοιας. Κάποιοι άνθρωποι ξυπνούν κατά περιόδους, με την καρδιά τους να χτυπά δυνατά, ιδρωμένοι ή με την αίσθηση πνιγμού. Ο κακής ποιότητας ύπνος που απορρέει από την αποφρακτική υπνική άπνοια, οδηγεί στα αισθήματα της κούρασης και υπνηλίας κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αυτό με τη σειρά του μπορεί να οδηγήσει σε πρωινούς πονοκεφάλους, χαμηλή συγκέντρωση, αδύνατη μνήμη και μειωμένη απόδοση στην εργασία. Είναι αυτό μία σοβαρή πάθηση;ΝΑΙ! Η υπνική άπνοια είναι δυνητικά επικίνδυνη για τη ζωή - κατάσταση, η οποία απαιτεί ιατρική συμβουλή. Οι κίνδυνοι από μία αδιάγνωστη και αθεράπευτη αποφρακτική υπνική άπνοια περιλαμβάνουν καρδιακή προσβολή, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, αρρυθμίες, υψηλή αρτηριακή πίεση και καρδιακή νόσο. Επιπρόσθετα, η αποφρακτική υπνική άπνοια προκαλεί υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη παραγωγικότητα στην εργασία και προβλήματα στις διαπροσωπικές σχέσεις. Η στέρηση ύπνου, όπως αυτή που προκαλείται από την υπνική άπνοια, έχει την ίδια επίδραση στην ικανότητα κάποιου να οδηγήσει αυτοκίνητο όπως και η κατανάλωση αλκοόλ. Οι άνθρωποι που υποφέρουν από υπνική άπνοια έχουν περίπου 7 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να έχουν ένα αυτοκινητιστικό δυστύχημα από αυτούς που δεν υποφέρουν. Επίσης οι ασθενείς που παραμελούν το συγκεκριμένο πρόβλημα χωρίς να ζητήσουν ιατρική συμβουλή, έχουν υψηλότερα επίπεδα θνησιμότητας από αυτούς που έχουν επιτυχώς αντιμετωπίσει το πρόβλημα. Πως μπορεί ο γιατρός να ξεχωρίσει μεταξύ της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας και του ροχαλητού;Το ιστορικό και η φυσική εξέταση στο ιατρείο, μπορεί να εντοπίσουν τους ασθενείς που είναι σε κίνδυνο από αποφρακτική υπνική άπνοια. Τυπικά σημεία και συμπτώματα υπνικής άπνοιας μπορούν να αναγνωριστούν, και πιθανά σημεία απόφραξης της αναπνευστικής οδού να προσδιοριστούν. Παρόλα αυτά η διάγνωση της υπνικής άπνοιας απαιτεί μία μελέτη ύπνου, η οποία καλείται πολυσομνογράφημα. Υπάρχουν 2 είδη πολυσομνογραφήματος. Μία τυπική ολονύχτια μελέτη, απαιτεί την παραμονή του ασθενή όλη τη νύχτα σε ένα ειδικό εργαστήριο ύπνου. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης θα κοιμηθείτε σε ένα δωμάτιο όμοιο με τα δωμάτια ενός ξενοδοχείου, ενώ εγκεφαλογράφημα(ΕΕΓ), τάση μυών, κινήσεις οφθαλμών, ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ), αναπνοή, επίπεδα οξυγόνου του αίματος και αναπνευστικοί ήχοι (ροχαλητό, ξεφωνητό πνιγμού, κλπ) μετρώνται διαρκώς. Αυτό επιτρέπει την ανίχνευση αναπνευστικών παύσεων, τον προσδιορισμό της συχνότητας αυτών των επεισοδίων, τον καθορισμό των αναπνευστικών παύσεων ως κεντρικής ή αποφρακτικής αιτιολογίας και δείχνει τις επιδράσεις αυτών των επεισοδίων στον ύπνο, όπως και στην καρδιά και τους πνεύμονες. Το δεύτερο είδος μελέτης ύπνου γίνεται στο σπίτι. Αυτή η μελέτη επιτρέπει την καταγραφή κάποιων σωματικών λειτουργιών , όπως και σε ένα πλήρες εργαστήριο ύπνου, αλλά στο φυσικό σπιτικό περιβάλλον του αρρώστου. Οι μελέτες στο σπίτι δεν είναι γενικά τόσο ευαίσθητες στην ανίχνευση της υπνικής άπνοιας όσο στο ειδικά εξοπλισμένο εργαστήριο, και μπορεί να μην ανιχνεύσουν υπνικές ανωμαλίες εκτός της υπνικής άπνοιας, αλλά είναι χρήσιμες σε μερικές καταστάσεις. Και οι δύο μελέτες είναι ανώδυνες. Η υπνική άπνοια είναι μία προοδευτική κατάσταση, η οποία χειροτερεύει όσο γερνάμε. Οι ασθενείς με ήπια υπνική άπνοια θα πρέπει να ελέγχονται περιοδικά . Δ. ΤΥΠΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ3-9 1. Πλήρης πολυσωματογραφική ή πλήρης πολυυπνογραφία Απαιτεί τη συνεχή και ταυτόχρονη καταγραφή πολ- λών φυσιολογικών παραμέτρων προς προσδιορισμό των σταδίων και της αρχιτεκτονικής του ύπνου και της καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας. Περιλαμβάνει του- λάχιστον: ΗΕΓ δύο απαγωγών (C3A2, CAA1), ΗΟΓ δύο απαγωγών, ΗΜΓ υπογενείδιου μυός, ΗΜΓ πρόσθιων κνημιαίων μυών, ΗΚΓ, ροή αέρα στη μύτη και στο στόμα (όπως προαναφέρθηκε στους ορισμούς), κίνηση θωρακι- κού και κοιλιακού τοιχώματος, κορεσμό αιμοσφαιρίνης, καταγραφή ροχαλητού, θέσεις σώματος κατά τον ύπνο και βιντεοπαρακολούθηση. Διενεργείται μόνον σε χώρο που πληροί ορισμένες προϋποθέσεις και αποτελεί την ασφαλέστερη μέθοδο (gold standard) διάγνωσης και θεραπευτικής εφαρμογής CPAP ή BiPAP με επιτυχή προσ- διορισμό των κατάλληλων ρυθμίσεων των παραμέτρων λειτουργίας τους (titration). 2. Μερική πολυυπνογραφική μελέτη (ΜΠ)10,12 Περιλαμβάνει την ταυτόχρονη και συνεχή καταγρα- φή τουλάχιστον των αναπνευστικών και καρδιολογικών παραμέτρων. Δεν επιτρέπει τον προσδιορισμό του συ- νολικού χρόνου ύπνου και τη νευροφυσιολογική σταδι- οποίησή του. Η Μερική Πολυυπνογραφική μελέτη, ως επιτηρούμενη και μόνον, αποτελεί χρήσιμο διαγνωστικό εργαλείο όταν διενεργείται από εξειδικευμένο ιατρό και υπό συγκεκριμένες αυστηρές προϋποθέσεις. Διαφορετικά μπορεί να αποβεί άχρηστη ή και επικίνδυνη. Έχει θέση στη διαγνωστική προσπέλαση και τη θεραπεία των ασθενών υπό τις παρακάτω απαραίτητες προϋποθέσεις: 1. Πρέπει να διενεργείται αποκλειστικά και μόνο στα πλαίσια ενός εργαστηρίου που καλύπτει τις προϋπο- θέσεις 2. Διενεργείται σε ασθενείς με σοβαρή ή μέτρια πιθα- νότητα να πάσχουν από ΣΑΑΥ ιδιαίτερα όταν αυτοί πάσχουν από βαριά υπνηλία ή παρουσιάζουν σημα- ντικούς παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακές επιπλοκές 3. Η καταλληλότητα της διαγνωστικής αυτής προσέγγι- σης πρέπει να αξιολογείται από εξειδικευμένο γιατρό ώστε να αποφεύγεται όταν είναι απαραίτητη η Πλήρης Πολυυπνογραφία ή άλλη διαγνωστική μέθοδος, όπως π.χ. στα σύνδρομα κεντρικών απνοιών, στο σύνδρο- μο των περιοδικών κινήσεων των άκρων, στη REM συμπεριφορική διαταραχή, στη ναρκοληψία κ.λπ. 4. Η χρησιμοποιούμενη καταγραφική συσκευή θα πρέπει να δίνει τη δυνατότητα επεξεργασίας των αποτελε- σμάτων από τον ειδικό 5. Για την ανάλυση των αποτελεσμάτων θα πρέπει να χρησιμοποιούνται τα ίδια με την πολυσωματογραφική μελέτη κριτήρια για το χαρακτηρισμό των αναπνευ- στικών γεγονότων 6. Τα δεδομένα θα πρέπει να αξιολογούνται και να ερ- μηνεύονται από υψηλής εξειδίκευσης, στο γνωστικό αυτό πεδίο, γιατρό 7. Δεδομένου του υψηλού αριθμού ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων (17%), οι ασθενείς θα πρέπει να υπο- βάλλονται σε πλήρη πολυσωματογραφική μελέτη όταν υπάρχει σοβαρή υπόνοια για ΣΑΑΥ που δεν τεκμηριώνεται με τη Μερική Πολυυπνογραφία 8. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παρακολούθηση ασθενών υπό CPAP ή ασθενών που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση των ανώτερων αεραγωγών ή χρησιμοποιούν ενδοστοματικές ορθοδοντικές συ- σκευές, εφόσον η κλινική τους εικόνα έχει βελτιωθεί και η συμπτωματολογία τους έχει εξαλειφθεί 9. Η χρησιμοποιούμενη καταγραφική συσκευή θα πρέπει να έχει ένα ελάχιστο τεχνικών προδιαγραφών που αναφέρονται παρακάτω. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Η πλήρης πολυσωματογραφική μελέτη είναι η ενδει- κνυόμενη εξέταση για τη διαπίστωση των διαταραχών της αναπνοής στον ύπνο Η εξέταση απαιτεί ειδικά εξοπλισμένο χώρο και εξει- δικευμένο προσωπικό Εναλλακτικά, μπορούν να χρησιμοποιηθούν καταγρα- φές μερικής πολυσωματογραφίας, εφόσον υπάρχουν οι κλινικές ενδείξεις και τηρούνται οι προϋποθέσεις που αφορούν τις τεχνικές προδιαγραφές των συσκευών και τη διαδικασία της εξέτασης. Πως αντιμετωπίζεται η υπνική άπνοια;Η θεραπεία της υπνικής άπνοιας εξαρτάται από τη βαρύτητα του προβλήματος και την ιδιαίτερη ανατομία του αεραγωγού του εκάστοτε ασθενή. Ήπια υπνική άπνοια μπορεί να αντιμετωπιστεί με αλλαγές συνηθειών. Σε ανθρώπους με σοβαρή υπνική άπνοια λόγω παχυσαρκίας, στους οποίους οι διαιτητικές αλλαγές και η άσκηση μόνο δεν είναι επαρκείς να μειώσουν το βάρος του ασθενή, η χειρουργική θεραπεία μπορεί να βοηθήσει. Οι χειρουργικές επεμβάσεις για απώλεια βάρους όπως η χειρουργική γαστρικής προσπέρασης (bypass), επιτρέπουν σε κάποιον να μειώσει την ποσότητα της τροφής που τρώει και έτσι να χάσει βάρος. Άλλες απλές οδηγίες, όπως η θέση κατάκλισης, η μείωση του αλκοόλ ή της χρήσης υπνωτικών χαπιών, μπορούν επίσης να βοηθήσουν σε ήπιες περιπτώσεις. Υπάρχουν ειδικές οδοντιατρικές συσκευές, οι οποίες διατηρούν τον αεραγωγό ανοιχτό και έτσι βοηθούν στη μείωση του ροχαλητού ή της ήπιας υπνικής άπνοιας. Αυτές οι συσκευές λειτουργούν με το να κρατούν την κάτω γνάθο σε τέτοια θέση, που εμποδίζει τον αεραγωγό να καταρρεύσει. Σε κάποιες περιπτώσεις, εάν η ήπια υπνική άπνοια φαίνεται να είναι το αποτέλεσμα ενός εύκολα αντιμετωπίσιμου εμποδίου της αναπνευστικής οδού, όπως υπερτροφικές αμυγδαλές ή σκολίωση ρινικού διαφράγματος, τότε η χειρουργική επέμβαση μπορεί να προσφέρει άμεση ανακούφιση και αντιμετώπιση. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η πρώτη αγωγή που προτείνεται για την υπνική άπνοια είναι Συνεχής Θετική Πίεση Αεραγωγού (Continuous Positive Airway Pressure ή CPAP). Το CPAP είναι μία μηχανή η οποία απαλά αυξάνει την πίεση του αέρα μέσα στον αεραγωγό, εμποδίζοντας έτσι αυτόν να καταρρεύσει και να αποφραχθεί. Ο ασθενής φοράει μία μάσκα πάνω από τη μύτη κατά τη διάρκεια του ύπνου, η οποία συνδέεται με το CPAP μηχάνημα. Το ακριβές επίπεδο πίεσης που προσφέρεται από το μηχάνημα πρέπει να καθοριστεί κατά τη διάρκεια μίας μελέτης ύπνου και ενώ χρησιμοποιείται το μηχάνημα. Το CPAP είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό για αυτούς που το χρησιμοποιούν σωστά. Είναι επίσης η θεραπεία με τις λιγότερες επιπλοκές. Σε ασθενείς που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν το CPAP αποτελεσματικά, συστήνεται χειρουργική θεραπεία. Συνήθως ο χειρουργός θα ζητήσει από τον ασθενή να παραμείνει στο CPAP για τουλάχιστον ένα μήνα, για να δει εάν αυτός πηγαίνει καλύτερα. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι τα αποτελέσματα της χειρουργικής θεραπείας, πολύ σπάνια θα είναι καλύτερα από αυτά της CPAP. Με άλλα λόγια, εάν ένα άτομο χρησιμοποιεί CPAP αλλά ακόμα αισθάνεται κουρασμένο κατά τη διάρκεια της ημέρας, είναι απίθανο να έχει οποιοδήποτε αποτέλεσμα καλύτερο από αυτό με μία εγχείρηση. Άλλες αιτίες κοπώσεως μπορεί να είναι παρoύσες, και περαιτέρω ιατρικές εξετάσεις είναι απαραίτητες. Οι χειρουργικές θεραπείες κατευθύνονται προς αυτά τα τμήματα του αεραγωγού τα οποία θεωρείται ότι συμβάλλουν στην απόφραξη. Οι κύριες περιοχές που λαμβάνονται υπόψη είναι οι ρινικές θαλάμες, η υπερώα και αμυγδαλές, και το πίσω και κατώτερο τμήμα της γλώσσας. Ευθειάζοντας ένα σκολιό διάφραγμα, αφαιρώντας ρινικούς πολύποδες ή αδενοειδείς εκβλαστήσεις («κρεατάκια»), ή αντιμετωπίζοντας αλλεργίες μπορεί να διευρυνθεί η ρινική οδός. Επιπρόσθετος χώρος μπορεί να κερδηθεί στην περιοχή της υπερώας με την αφαίρεση τμήματος από μια μακριά και πλαδαρή υπερώα (υπερωϊοπλαστική) ή με αμυγδαλεκτομή. Το διάστημα πίσω από τη γλώσσα μπορεί να διευρυνθεί είτε με το να μειώσουμε το μέγεθος της γλώσσας ή με το να επανατοποθετήσουμε τη γλώσσα πιο μπροστά στο στόμα. Τα ποσοστά επιτυχίας των περισσότερων χειρουργικών επεμβάσεων εξαρτώνται από την ιδιαίτερη ανατομία του κάθε ασθενή και τη βαρύτητα της άπνοιάς τους. Σε πολύ σοβαρές περιπτώσεις, ή σε αυτούς που οι χειρουργικές επεμβάσεις και θεραπείες έχουν αποτύχει, πρέπει να ληφθούν περισσότερο δραστικά μέτρα. Μετακινώντας την άνω και κάτω γνάθο προς τα μπροστά μπορούμε σημαντικά να μεγαλώσουμε τον αεραγωγό. Τελευταία λύση είναι αυτή, της τραχειοστομίας. Χρησιμοποιείται ένας αναπνευστικός σωλήνας ο οποίος τοποθετείται διαμέσου του δέρματος, κατευθείαν στην τραχεία. Ο σωλήνας συνήθως διατηρείται κλειστός κατά τη διάρκεια της ημέρας, ώστε ο ασθενής να μπορεί να μιλήσει και να αναπνεύσει κανονικά. Τη νύχτα ο σωλήνας της τραχειοστομίας ανοίγεται ώστε ο αεραγωγός να παραμένει ανοικτός καθόλη την ώρα του ύπνου. Ο σωλήνας τραχειοστομίας απαιτεί προσεκτική φροντίδα και καθάρισμα. Συμπερ Aσματα Η θεραπεία με CPAP περιορίζει την αναπνευστική δι- αταραχή, μειώνοντας τον ΑΗΙ συγκρινόμενη με placebo, τη συντηρητική θεραπεία ή τη θέση σώματος. Υπάρχουν ισχυρά στοιχεία που υποστηρίζουν ότι με τη CPAP βελτιώνονται τα στάδια 3 και 4 και μειώνονται οι ηλεκτροεγκεφαλικές αφυπνίσεις σε σχέση με το placebo. Δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο αν η CPAP προσφέρει σημαντικά στη συνολική αρχιτεκτονική του ύπνου ή τον κατακερματισμό του ύπνου. Τα στοιχεία για το αν η CPAP βελτιώνει την υποκειμενική ημερήσια υπνηλία, τη νευροσυμπεριφορική λειτουργικό- τητα, την ψυχολογική λειτουργικότητα και την ποιότητα ζωής είναι ακόμα διφορούμενα. Η επίδραση της CPAP στον καρδιαγγειακό κίνδυνο, ιδιαίτερα στην υπέρταση, σε διάφορα επίπεδα βαρύτητας του ΣΑΥΥ παραμένει ασαφής. Φαίνεται ωστόσο η μη χρήση CPAP στους ασθενείς με σοβαρό ΣΑΥΥ να σχετίζεται με αυξημένη εμφάνιση θανατηφόρων συμβάντων απ’ το καρδιαγγειακό σύστημα. Τι μπορεί να γίνει για το ροχαλητό;Πριν από τη θεραπεία του ροχαλητού, είναι συνήθως απαραίτητο να αποκλείσουμε αποφρακτική υπνική άπνοια ή άλλες διαταραχές του ύπνου. Αλλαγές συμπεριφοράς και τρόπου ζωής, όπως απώλεια βάρους, κοιμώμενος μπρούμυτα ή στο πλάι, μείωση της λήψης αλκοόλ είναι οι ενέργειες που συστήνονται. Οι οδοντιατρικές συσκευές που μπορούν επίσης να μειώσουν ή να εξαφανίσουν το ροχαλητό. Β. Ενδοστοματικα κινητα μηχανηματα Η εφαρμογή ενδοστοματικών ορθοδοντικών μηχα- νημάτων πρέπει πάντοτε να διερευνάται, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις ήπιας- μέτριας βαρύτητας ΣΑΥΥ, με σκοπό την εξάλειψη ή (τουλάχιστον) το σημαντικό περιορισμό των αναπνευστικών επεισοδίων στη διάρκεια του ύπνου.1,2 Η διάγνωση και η εκτίμηση της βαρύτητας του ΣΑΥΥ πρέπει να έχει γίνει σύμφωνα με τις προϋποθέσεις που έχουν αναφερθεί. Τρόπος Δράσης Τα ενδοστοματικά μηχανήματα που έχουν εφαρμοστεί είναι κινητά μηχανήματα που χρησιμοποιούνται από τον ασθενή κατά τη διάρκεια του ύπνου και ανάλογα με την κατασκευή, στοχεύουν: 1. Στην ανύψωση της μαλακής υπερώας (soft palate lifters) 2. Στην εξάσκηση της θέσης της γλώσσας (tongue posture trainers) 3. Στη μετατόπιση/μετάθεση της γλώσσας προς τα εμπρός (tongue retaining devices) 4. Στη μετατόπιση/μετάθεση της κάτω γνάθου προς τα εμπρός (mandibular repositioning/advancement appliances). Τα μηχανήματα των τριών πρώτων κατηγοριών, έχουν πρακτικά εγκαταλειφθεί κυρίως λόγω της ανεπαρκούς αποτελεσματικότητάς τους στην αντιμετώπιση των διατα- ραχών της αναπνοής στον ύπνο αλλά και της δυσανεξίας των ασθενών στη χρήση τους. H τέταρτη κατηγορία μηχανημάτων είναι η μόνη που έχει ευρύτερη αποδοχή και χρησιμοποιείται συχνότερα στη καθημερινή κλινική πράξη. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται μία σειρά μηχανημάτων που είτε είναι προκατασκευασμένα και εξατομικεύονται με αναγόμωση της βάσης τους στο στόμα ή κατασκευάζονται εξ’ ολο- κλήρου στο εργαστήριο με βάση κλινικές καταγραφές και αποτυπώματα των οδοντικών φραγμών. Μπορεί να έχουν ενιαία κατασκευή που εφαρμόζει ταυτόχρονα στις δύο γνάθους ή να αποτελούνται από δύο τμήματα ξεχωριστά για κάθε μία γνάθο που αρθρώνουν μεταξύ τους σε μία προεπιλεγμένη θέση. Η συγκράτηση των μηχανημάτων μετατόπισης/μετά- θεσης της κάτω γνάθου προς τα εμπρός εξασφαλίζεται με την εφαρμογή συρμάτινων σφαιροειδών αγκίστρων στα μεσοδόντια διαστήματα, στις μύλες των οπισθίων δοντιών, συρμάτινων προστομιακών τόξων στα πρόσθια τμήματα των οδοντικών φραγμών και ακόμη, της καλής εφαρμογής της βάσης τους από ακρυλικό ή θερμοπλα- στικό υλικό στο στοματικό βλεννογόνο. Η εφαρμογή των ενδοστοματικών μηχανημάτων αυτών στοχεύει στη μετάθεση της κάτω γνάθου σε πρό- σθια θέση συμπαρασύροντας και τη γλώσσα προς την ίδια κατεύθυνση. Η μετατόπιση της κάτω γνάθου προς τα εμπρός προκαλεί ενεργοποίηση των μυών άνωθεν του υοειδούς μύες, του γενειοϋοειδή και γναθοϋοειδή καθώς και γενειογλωσσικού μυός. Η ενεργοποίηση του γενειογλωσσικού μυός, έχει ως αποτέλεσμα τη μεταβολή της θέσης και του σχήματος της μάζας της γλώσσας και την παρεμπόδιση της ολίσθησης/πτώσης της γλώσσας (λόγω της βαρύτητας) προς το οπίσθιο φαρυγγικό τοί- χωμα. Προκαλείται επίσης αναδιάταξη των σκελετικών και μυϊκών ιστών στο χώρο, λόγω της τροποποιημένης θέσης της κάτω γνάθου, και μεταβολή της θέσης και προσανατολισμού προς τα εμπρός του υοειδούς οστού, με αποτέλεσμα την αύξηση του εύρους του φαρυγγικού αυλού στη περιοχή που αντιστοιχεί στο ύψος της μαλακής υπερώας και της βάσης της γλώσσας. Κριτήρια εφαρμογής Η κλινική εφαρμογή των MARs/MADs σε ασθενείς με διαταραχές της αναπνοής στον ύπνο προτείνεται:1-5 1. Ως αρχική θεραπευτική επιλογή σε ασθενείς με: πρω- τογενές ροχαλητό, σύνδρομο αυξημένης αντίστασης ανώτερων αεραγωγών, ήπιας έως μέτριας βαρύτητας ΣΑΥΥ 2. Ως εναλλακτική θεραπευτική επιλογή σε ασθενείς με διαταραχές της αναπνοής στον ύπνο με ήπιο-μέτριο ΣΑΥΥ με ικανό αριθμό δοντιών 3. Η κλινική εφαρμογή των MARs/MADs προϋποθέτει ολοκληρωμένη ορθοδοντική διαγνωστική μεθοδο- λογία που περιλαμβάνει: 3.1. Λεπτομερές ιατρικό και οδοντιατρικό ιστορικό 3.2. Ενδοστοματική και εξωστοματική κλινική εξέταση, τη λειτουργική εξέταση του στοματογναθικού συστήματος 3.3. Μελέτη εργαστηριακών διαγνωστικών μέσων: εκ- μαγεία μελέτης, κεφαλομετρική ακτινογραφία και τομογραφική απεικόνιση των κροταφογναθικών διαρθρώσεων. Με τις μεθόδους αυτές ελέγχονται: η θέση του υοειδούς οστού, η γωνία επιπέδου βά- σεως της κάτω γνάθου, το κάτω πρόσθιο ύψος του προσώπου, η πρόσθια βάση του κρανίου, το μήκος της άνω γνάθου, το μήκος της μαλακής υπερώας και το εύρος του φαρυγγικού αεραγωγού, η δυνα- τότητα προώθησης της κάτω γνάθου, ο δείκτης σωματικού βάρους, η περιφέρεια του λαιμού, η ηλικία και ο δείκτης απνοιών/υποπνοιών 4. H κλινική εφαρμογή των MARs/MADs με μελέτη ύπνου. Η μείωση του ΑΗΙ και των άλλων επεισοδίων κρίνει την επιτυχία της εφαρμογής 5. Η άμβλυνση των κλινικών συμπτωμάτων που σχετί- ζονται με την υποκείμενη διαταραχή της αναπνοής στον ύπνο δεν είναι αντικειμενικό μέτρο της αποτε- λεσματικότητας των MARs/MADs 6. H κλινική εφαρμογή των MARs/MADs πρέπει πάντοτε να αξιολογείται σε τακτά χρονικά διαστήματα ως προς το ενδεχόμενο πρόκλησης ανεπιθύμητων παρενερ- γειών στις θέσεις των δοντιών ή στη φυσιολογία του στοματογναθικού συστήματος 7. Η κλινική εφαρμογή των MARs/MADs πρέπει να επι- χειρείται από ειδικά εκπαιδευμένους ορθοδοντικούς οι οποίοι έχουν πλήρη γνώση των δυνατοτήτων και των περιορισμών των μηχανημάτων αυτών και είναι ενήμεροι σε θέματα που αφορούν στις διαταραχές της αναπνοής στον ύπνο. Παρενέργειες Οι συχνότερες παρενέργειες είναι η ευαισθησία των δοντιών, του στοματικού βλεννογόνου και των γνάθων, αυξημένη σιαλόρροια και ξηροστομία. Λιγότερο συχνά παρατηρούνται αυξημένο αντανακλαστικό εμετού, πε- ριοδοντικές βλάβες και οδοντικά τραύματα. Τα περισ- σότερα από τα συμπτώματα αυτά παρατηρούνται μόνο στην αρχική περίοδο εφαρμογής των μηχανημάτων και υποχωρούν μετά από κάποιο χρονικό διάστημα. Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις η εφαρμογή ορισμένων τύπων μηχανημάτων μπορεί να προκαλέσει δυσμενείς επι- πτώσεις στη φυσιολογία των κροταφογναθικών διαρθρώ- σεων και ανεπιθύμητες μετακινήσεις δοντιών, παροδικές ή μόνιμες. Οι επιπτώσεις αυτές μπορούν να περιοριστούν με τη διατήρηση των ορίων της νευρομυϊκής ισορροπίας των δομών του στοματογναθικού συστήματος, ενώ για την αποφυγή ανεπιθύμητων οδοντικών μετακινήσεων ιδιαίτερη μέριμνα πρέπει να δίνεται στη ναρθηκοποίηση των δοντιών μέσω του μηχανήματος. Η προώθηση της κάτω γνάθου με την εφαρμογή του μηχανήματος δεν πρέπει να υπερβαίνει το 70% της δυνατότητάς της για προολίσθηση και σε καμία περίπτωση τα 15 χιλιοστά, ενώ η κατάσπασή της τα 5 χιλιοστά. BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. American Academy of Sleep Medicine. An American Academy of Sleep Medicine report. Practice parameters for the treatment of snoring and obstructive sleep apnea with oral appliances: an update for 2005. Sleep 2006; 29:240–243. 2. Boudewyns A, Marklund M, Hochban W. Alternatives for OSHAS treatment: selection of patients for upper airway surgery and oral appliances. Eur Respir Rev 2007; 16: 132-45. 3. Cistulli PA, Gotsopoulos H, Marklund M, Lowe AA. Treatment of snoring and obstructive sleep apnea with mandibular repositioning appliances. Sleep Med Rev 2004; 8: 443–457. 4. Ferguson KA, Cartwright RD, Rogers R, Schmidt-Nowara W. Oral appliances for snoring and obstructive sleep apnea: a review. Sleep 2006; 29: 244–262. 5. Schwarting S, Huebers U, Heise M, Schlieper J, Hauschild Α. Position paper on the use of mandibular advancement devices in adults with sleep-related breathing disorders. A position paper of the German Society of Dental Sleep Medicine (Deutsche Gesellschaft Zahnaerztliche Schlafmedizin, DGZS). Sleep Breath 2007; 11: 125–126. Γ. ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΣΑΥΥ Η θεραπεία πρώτης γραμμής για το ΣΑΥΥ είναι η εφαρμογή συσκευής CPAP. Σε ορισμένες περιπτώσεις και σε επιλεγμένες περιπτώσεις ασθενών, η προσεκτική εκτίμηση από ειδικές του ύπνου ειδικότητες μπορεί να επιλεγεί και να σχεδιαστεί χειρουργική αντιμετώπιση1 - όπως αναφέρεται στο παράρτημα-μετά από ενημέρωση και με τη σύμφωνη γνώμη του ασθενούς. 1. ένδειξη για χειρουργική θεραπεία Μπορούν να οδηγηθούν σε χειρουργική επέμβαση ασθενείς οι οποίοι παρουσιάζουν ήπιας/μέτριας βαρύτητας ΣΑΥΥ, αλλά η συντηρητική θεραπεία του προβλήματός τους με CPAP ή BiPAP είναι αναποτελεσματική ή μη ανεκτή από τους ίδιους. 2. Κριτήρια επιτυχίας της χειρουργικής θεραπείας Για να θεωρηθεί επιτυχής μία χειρουργική επέμβαση, θα πρέπει μετεγχειρητικά να σημειώνεται ΑΥΔ ίσος με εκείνον που έχει καταγραφεί με τον ασθενή με εφαρμογή CPAP. Αν δεν υπάρχουν στοιχεία πολυσωματογραφικής μελέτης με τον ασθενή υπό CPAP, θεωρείται επιτυχής μία χειρουργική επέμβαση, αν εκπληρώνονται κατ’ αρχάς οι εξής δύο προϋποθέσεις: 1. Ο μετεγχειρητικός ΑΗΙ να έχει ελαττωθεί τουλάχιστον κατά 50% σε σχέση με τον προεγχειρητικό 2. Ο μετεγχειρητικός ΑΗΙ να είναι μικρότερος των 20 επεισοδίων ανά ώρα ύπνου 3. Ο μετεγχειρητικός SpO2 θα πρέπει να είναι φυσιολο- γικός 4. Η αρχιτεκτονική του ύπνου θα πρέπει να είναι ικανο- ποιητική 5. Βελτίωση της υπνηλίας κατά τη διάρκεια της ημέρας. Κάθε ασθενής, θα πρέπει να αξιολογείται προεγχει- ρητικά με φυσική εξέταση (συμπεριλαμβανομένης της ρινοφαρυγγοσκόπησης με χειρισμό Müller) και απεικο- νιστικές τεχνικές (πλάγια κεφαλομετρική ακτινογραφία, αξονική ή μαγνητική τομογραφία) ώστε να αντιμετωπί- ζεται η στένωση της αεροφόρου οδού στο ανατομικό επίπεδο ή επίπεδα του αυλού του φάρυγγα στα οποία αυτή συμβαίνει. Οι ασθενείς που παρουσιάζουν εμφανή σκελετική αιτιολογία στην εκδήλωση του ΣΑΑΥ, λόγω άνω οπισθογναθισμού, κάτω οπισθογναθισμού, μικρογναθίας στην άνω ή στην κάτω γνάθο, ή συνδυασμού αυτών, πρέπει να αξιολογούνται για χειρουργική αντιμετώπιση. Θα πρέπει να δημιουργείται Πρωτόκολλο χειρουρ- γικής αντιμετώπισης του ΣΑΑΥ για τον κάθε ασθενή. Στο παράρτημα αναφέρονται οι ενδείξεις και τα αποτελέσματα χειρουργικών τεχνικών. Οι ασθενείς πρέπει να υποβάλ- λονται μετεγχειρητικά σε νέα μελέτη ύπνου, ώστε να αξιολογηθεί το αποτέλεσμα. BIBΛIOΓΡAΦIA 1. Boudewyns A, Marklund M, Hochban W. Alternatives for OSHAS treatment: selection of patients for upper airway surgery and oral appliances. Eur Respir Rev 2007; 16: 132-45. Οι χειρουργικές θεραπείες για την αντιμετώπιση του ροχαλητού, γενικά αφορούν την υπερώα και τη σταφυλή, οι οποίες και προκαλούν τους ήχους του ροχαλητού στους περισσότερους ανθρώπους. Μπορεί να γίνουν κάτω από τοπική ή γενική αναισθησία με καυτηρίαση (ηλεκτρικό νυστέρι) ή λέιζερ (Σταφυλοϋπερώειος πλαστική - LAUP). Νεότερες θεραπείες στοχεύουν στο να κάνουν περισσότερο άκαμπτους παρά να αφαιρέσουν τους παραπάνω ιστούς. Αυτό γίνεται κυρίως με μία συσκευή ραδιοσυχνοτήτων (σομνοπλαστική). Αυτή η επέμβαση χρησιμοποιεί μία ειδική βελόνα η οποία μετατρέπει το ηλεκτρικό ρεύμα σε θερμότητα και απαλά καίει μικρές περιοχές στην οροφή του στόματος. Καθώς αυτές οι περιοχές επουλώνονται, δημιουργείται ουλώδης ιστός που κάνει περισσότερο άκαμπτη τη μαλθακή υπερώα, μειώνοντας τις δονήσεις της οπότε και το ροχαλητό. Αυτή η επέμβαση μπορεί να πραγματοποιηθεί στο ιατρείο με τοπική αναισθησία. Γενικά η σομνοπλαστική προκαλεί πολύ λιγότερες ενοχλήσεις από την αποκοπή κομματιού από την υπερώα και τη σταφυλή, αλλά ίσως χρειαστεί περισσότερες από μία συνεδρίες προτού ένα αποδεκτό αποτέλεσμα κατορθωθεί. Ο γιατρός σας μπορεί να συζητήσει μαζί σας τις θεραπευτικές ενέργειες που είναι καλύτερες για εσάς μετά από την εξέτασή σας.
Βρείτε εάν το ροχαλητό σας επηρεάζει την ποιότητα της ζωής και τις σχέσεις σας, βαθμολογήστε τις παρακάτω ερωτήσεις τοποθετώντας:
0= Ποτέ δεν ροχαλίζω
1= Σπάνια (μία ή λιγότερο φορές τη βδομάδα)
2= Συχνά (2-3 φορές τη βδομάδα)
3=Τις περισσότερες φορές (4 ή περισσότερες φορές τη βδομάδα)
Αν το σύνολο των βαθμών που συγκεντρώσατε είναι μεγαλύτερο ή ίσο του 5, τότε το ροχαλητό σας επηρεάζει την ποιότητα της ζωής σας και τις σχέσεις σας. Πρέπει να το συζητήσετε με το γιατρό σας.
ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΥΠΝΗΛΙΑΣ ΤΟΥ EPWORTH www.orlkarelas.gr Καταγράψτε την πιθανότητα να νυστάξετε ή να κοιμηθείτε σε καθεμιά από τις παραπάνω καταστάσεις: 0= δεν υπάρχει πιθανότητα να νυστάξετε ή να κοιμηθείτε
1= μικρή πιθανότητα
2= μέτρια πιθανότητα
3= μεγάλη πιθανότητα
Αν το σύνολο των βαθμών που συγκεντρώσατε είναι μεγαλύτερο ή ίσο του 6 είναι πιθανό να πάσχετε από το σύνδρομο της αποφρακτικής άπνοιας και είναι απαραίτητο να επισκεφθείτε το γιατρό σας. Τι είναι η φαρυγγοπλαστική? Η φαρυγγοπλαστική είναι εγχείρηση που κάνουμε για να βελτιώσουμε το ροχαλητό. Αρχικά αφαιρούμε τις αμυγδαλές εάν δεν έχουν ήδη αφαιρεθεί και ακωλούθως αφαιρούμε την σταφυλή και μέρος της μαλθακής υπερώας. Γιατί να κάνω LAUP? Αν ροχαλίζετε η εγχείρηση αυτή θα βελτιώσει το ροχαλητό σας. Χρειάζετε να κάνω LAUP? Όχι είναι δική σας επιλογή. Το ροχαλητό όμως θα συνεχίσει να υπάρχει. Πώς γίνετε η εγχείρηση? Έρχεστε στο νοσοκομείο το πρωί της εγχείρησης για εισαγωγή. Ακωλούθως σας οδηγούμε στο χειρουργείο όπου σας γίνετε γενική αναισθησία. Αφαιρούμε τίς αμυγδαλές σας από το στόμα χρησιμοποιώντας ειδικά εργαλεία και ακωλούθως αφαιρούμε την σταφυλή και μέρος από τις καμάρες του λαιμού σας με Laser CO2. Η εγχείρηση διαρκεί περίπου 60 λεπτά. Πόσες ημέρες θα μείνω στο νοσοκομείο? Θα χρειαστεί να μείνετε μία νύκτα. Τι προβλήματα μπορεί να έχω από την εγχείρηση? Η LAUP είναι πολύ ασφαλής επέμβαση. Όμως,κάθε εγχείρηση έχει ένα μικρό κίνδυνο.Το πιο συνηθισμένο πρόβλημα είναι η αιμορραγία. Συμβαίνει περίπου μία στις εκατό περιπτώσεις και συνήθως αντιμετωπίζετε στο ιατρείο. Πολύ σπάνια μπορεί να χρειαστεί να μπούμε ξανά στο χειρουργίο. Κατά τη διάρκεια της εγχείρησης, υπάρχει μια πολύ μικρή πιθανότητα να τραυματιστεί κάποιο δόντι. Μερικές φορές μπορεί να βγαίνει φαγητό από την μύτη αλλά αυτό θα συνεχιστεί για μικρό χρονικό διάστημα και μετά θα υποχωρήσει. Υπάρχι πιθανότητα να μην σας βοηθήσει η επέμβαση αρκετά η μπορεί να επανέλθει το ροχαλητό μετά από χρόνια. Τι θα κάνω μετά την εγχείρηση? Θα πρέπει να παραμείνετε σπίτι για δύο εβδομάδες και μετά να επιστρέψετε στην δουλειά σας. Τι μπορώ να φάω μετά την εγχείρηση? Θα πρέπει να τρώτε αρχικά μαλακά φαγητά και σιγά σιγά θα πρσθέτετε στην διατροφή σας ότι μπορείτε να φάτε. Θα έχω πόνο μετά την επέμβαση? Ναι αλλά αυτό αντιμετωπίζετε με παυσίπονα. Θα έχω πόνο στά αυτιά? Ναι αυτό είναι αναμενόμενο. Δεν σημαίνει ότι έχετε ωτίτιδα. Ο πόνος είναι αντανακλαστικός από τον λαιμό. Τι θα κάνω εάν έχω αιμορραγία? Εάν έχετε επίμονη αιμορραγία πρέπει να μας τηλεφωνήσετε. ΡΟΧΑΛΗΤΟ ΚΑΙ ΑΠΝΟΙΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ
Το ροχαλητό είναι ένα σύμπτωμα, που συνδέεται κατά κύριο λόγο με τις παθήσεις των αδενοειδών εκβλαστήσεων και των αμυγδαλών.
Το ροχαλητό είναι ένας εισπνευστικός ήχος, χαμηλής συχνότητας, παραγόμενος από απόφραξη της μύτης ή του ρινοφάρυγγα ή και του στοματοφάρυγγα.
Το ροχαλητό είναι ένα σύμπτωμα που μπορεί απλά να υποδηλώνει ένα πρόβλημα υγείας, αλλά μπορεί και να «σημαίνει τον συναγερμό» για την πιο σοβαρή κατάσταση που είναι το Σύνδρομο Αποφρακτικών Απνοιών - Υποπνοιών (ΣΑΥY) στον ύπνο. Το πρόβλημα είναι, ότι το ροχαλητό είναι κοινωνικά αποδεκτή κατάσταση και δεν συνδυάζεται με την ιδέα ότι το παιδί μπορεί να είναι σοβαρά άρρωστο. Να σημειωθεί, ότι περίπου 10% των παιδιών ροχαλίζουν (αυξανόμενο με την ηλικία απο τα 2χρ. προς τα 8χρ). Το 10% από αυτά έχουν ΣΑΥY, που αντιπροσωπεύει το 1% του παιδικού πληθυσμού. Για τον λόγο αυτό η Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία προτείνει όπως «κάθε παιδί με ροχαλητό πρέπει να ελέγχεται έγκαιρα». Τα αίτια του ροχαλητού στα παιδιά είναι πολλά. Τα πιο συχνά είναι:
Η υπνική άπνοια είναι μια σημαντική πάθηση για όλους του ανθρώπους, αλλά στα παιδιά είναι ακόμα πιο σοβαρή, αφού επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό την ανάπτυξή τους, τόσο σωματικά, όσο και γνωστικά και καρδιαγγειακά. Τα παιδιά που έχουν υπνική άπνοια εμφανίζουν σχεδόν πάντα ροχαλητό. Αλλά μπορεί να μην εμφανίζουν υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας (βασικό σύμπτωμα σε ενήλικες). Συμπτώματα και σημεία ότι το ροχαλητό του παιδιού σας κρύβει το σοβαρό πρόβλημα της υπνικής άπνοιας: • -Συχνή εφίδρωση το βράδυ: Αν ιδρώνει πολύ στον ύπνο του, τότε αυτό ίσως να οφείλεται σε ένα υπερ-δραστήριο νευρικό σύστημα εξαιτίας του περιορισμένου οξυγόνου που παίρνει ο οργανισμός από την αναπνοή. • -Τα πλευρά του παιδιού κινούνται "προς τα μέσα" καθώς προσπαθεί να αναπνεύσει κατά τον ύπνο του: Και πάλι, αυτό οφείλεται στην προσπάθειά του να αναπνεύσει ενώ η δίοδος αέρα είναι μπλοκαρισμένη. • -Ασυνήθιστες θέσεις σώματος στον ύπνο: Η προέκταση του λαιμού σε ασυνήθιστες θέσεις είναι συχνό φαινόμενο σε παιδιά με υπνική άπνοια, αφού είναι μια ασυνείδητη προσπάθειά τους να κρατήσουν τους αεραγωγούς ανοιχτούς. • -Πρωινοί πονοκέφαλοι: Μπορεί να είναι αποτέλεσμα της έλλειψης οξυγόνου και της ανεβασμένης πίεσης στο αίμα κατά τη διάρκεια του ύπνου. • -"Βρέχει" το κρεβάτι του(νυκτερινή ενούρηση): Έρευνες έχουν δείξει ότι παιδιά με υπνική άπνοια είναι πολύ πιο πιθανό να "βρέξουν" το κρεβάτι τους κατά τη διάρκεια του ύπνου. • -Υπερδραστηριότητα, απροσεξία (μη-συγκέντρωση) και κακή απόδοση στο σχολείο: Τα παιδιά με υπνική άπνοια πολλές φορές αντιμετωπίζονται λανθασμένα ως παιδιά με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας. Παρακολουθήστε το στενά και συζητήστε μαζί του για το ροχαλητό του και την (εν δυνάμει) δυσκολία του στην αναπνοή το βράδυ. • -Συχνές αφυπνίσεις, εφιάλτες και υπνοβασία: Έρευνα του πανεπιστημίου του Στάνφορντ έδειξε ότι η μεγάλο ποσοστό των παιδιών που υπνοβατούν ή/και έχουν συχνούς εφιάλτες στον ύπνο τους πάσχουν από υπνική άπνοια. • -Παιδική υπέρταση: Όλα τα παιδιά που έχουν αυξημένη πίεση στο αίμα για την ηλικία τους θα πρέπει να εξετάζονται για υπνική άπνοια. Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να προκαλέσει βλάβη στη δεξιά πλευρά της καρδιάς (πνευμονική καρδία). • -Σύνδρομο Down: Περίπου το 40% με 70% των παιδιών με σύνδρομο Down έχουν υπνική άπνοια. • -Παχυσαρκία: Πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι το 30% των παχύσαρκων παιδιών μπορεί να έχουν άπνοια ύπνου. Αν δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα η άπνοια αυξάνονται ήδη υψηλές πιθανότητες να αναπτύξουν υπέρταση, αντίσταση στην ινσουλίνη, και άλλων συναφών διαταραχών του μεταβολισμού. Εμποδίζει επίσης την ικανότητα του παιδιού να χάσει σωματικό βάρος. • -Καθυστέρηση στην ανάπτυξη: Σε σπάνιες περιπτώσεις, η άπνοια ύπνου στα παιδιά μπορεί να προκαλέσει καθυστέρηση στο ρυθμό ανάπτυξης. Δεν αναπτύσσονται τόσο γρήγορα όσο θα έπρεπε για την ηλικία τους. Αυτό μπορεί να είναι το μόνο σύμπτωμα σε ορισμένα παιδιά. ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ Συνδρομο Αποφρακτικων Απνοιων - Υποπνοιων στα Παιδια Το σύνδρομο αποφρακτικών απνοιών-υποπνοιών (ΣΑΑΥ) στον ύπνο στα παιδιά χαρακτηρίζεται από δι- αλείπουσα μερική ή πλήρη απόφραξη του ανώτερου αεραγωγού (αποφρακτική υπόπνοια ή αποφρακτική άπνοια). Η διακοπή ή ελάττωση της ροής αέρα είναι δυνατόν να συνοδεύεται από υποαερισμό των πνευμό- νων και υποξαιμία ή και να επηρεάζει τη φυσιολογική αρχιτεκτονική του ύπνου. Ορισμοί που αφορούν τα παιδιά Ο όρος αποφρακτικού τύπου διαταραχές της αναπνοής στον ύπνο, περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα καταστάσεων από το πρωτοπαθές ροχαλητό και το σύνδρομο αυξημένης αντίστασης του ανώτερου αεραγωγού μέχρι το σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας-υπόπνοιας στον ύπνο. Άπνοια: Είναι η απουσία ροής αέρα από τη μύτη και το στόμα για διάστημα τουλάχιστον δύο αναπνευστικών κύκλων. Η άπνοια κεντρικού τύπου (κεντρική άπνοια) χαρακτηρίζεται από την απουσία αναπνευστικής προσπά- θειας, ενώ η άπνοια αποφρακτικού τύπου (αποφρακτική άπνοια) από τη συνεχιζόμενη αναπνευστική προσπάθεια χωρίς όμως ροή αέρα. Στη μεικτού τύπου άπνοια συνυ- πάρχουν κεντρικού και αποφρακτικού τύπου στοιχεία χωρίς να παρεμβάλλεται ανάμεσά τους φυσιολογική αναπνοή. Η άπνοια αποφρακτικού τύπου θεωρείται κλινικά σημαντική άσχετα από την παρουσία αποκορεσμού ή αφύπνισης. Η άπνοια κεντρικού τύπου είναι κλινικά σημαντική εφόσον ακολουθείται από αποκορεσμό της αιμοσφαιρίνης κατά 3% ή περισσότερο ή από αφύπνιση. Επίσης αξιολογείται όταν διαρκεί περισσότερο από 20 δευτερόλεπτα, άσχετα από την παρουσία αφύπνισης ή αποκορεσμού. Υπόπνοια: Είναι η ελάττωση του εύρους της κυμα- τομορφής της ροής αέρα κατά 50% ή περισσότερο σε σχέση με το εύρος που παρατηρείται στο μεγαλύτερο μέρος του ύπνου για διάστημα τουλάχιστον δύο ανα- πνευστικών κύκλων. Ως κλινικά σημαντικές θεωρούνται οι υπόπνοιες με διάρκεια μεγαλύτερη εκείνης που έχουν δύο αναπνευστικοί κύκλοι, εφόσον συνοδεύονται από αποκορεσμό της αιμοσφαιρίνης κατά τουλάχιστον 3% ή από αφύπνιση. Πρωτοπαθές ροχαλητό: Ο όρος αυτός περιγράφει την παρουσία ροχαλητού χωρίς άπνοια ή υπόπνοια, υπερκαπνία, υποξαιμία, μεγάλο αριθμό αφυπνίσεων, διαταραχή της αρχιτεκτονικής του ύπνου ή συμπτώματα στη διάρκεια της ημέρας. Επιδημιολογία Οι διαταραχές της αναπνοής στον ύπνο εμφανίζονται σε όλες τις ηλικίες, από την νεογνική ως την εφηβική.1 Η συχνότητα του καθ’ έξιν ροχαλητού (>3 νύκτες/εβδομάδα) υπολογίζεται σε 3,2% έως 12,1%,2-6 ενώ η συχνότητα του ΣΑΑΥ σε 0,7-2,9%. Σε μελέτη που έγινε στη χώρα μας (Θεσσαλία) σε 3680 άτομα ηλικίας 1-18 ετών διαπιστώθηκε ιστορικό καθ’ έξιν ροχαλητού στο 4,2% των παιδιών και η συχνότητα ΣΑΑΥ ήταν 4,3%.7 Κλινική εικόνα Το ρoχαλητό (ρεγχασμός) είναι το συχνότερο και χα- ρακτηριστικότερο σύμπτωμα του ΣΑΑΥ στη διάρκεια του ύπνου, το οποίο οφείλεται στη μερική απόφραξη του φάρυγγα. Πρόκειται για ήχο που παράγεται κατά τη διάρκεια της εισπνοής. Μπορεί να είναι χαμηλής συχνό- τητας όταν προκαλείται από δονήσεις της σταφυλής, της μαλακής υπερώας, της γλώσσας και των άλλων μαλακών μορίων της εισόδου του στοματοφάρυγγα ή υψηλότερης συχνότητας, όταν η υπερτροφία των αμυγδαλών και των αδενοειδών παρεμποδίζει την κίνηση της μαλθακής υπερώας. Αρκετά παιδιά με ΣΑΑΥ εμφανίζουν αυξημένο έργο αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου. Σημεία της ερ- γώδους αναπνοής είναι η εισολκή των μεσοπλευρίων διαστημάτων, χρήση των επικουρικών αναπνευστικών μυών και παράδοξη αναπνοή. Οι άπνοιες γίνονται συνήθως αντιληπτές από τους γονείς ως βραχείες παύσεις της αναπνοής.8-10 Επιπλέον το ΣΑΑΥ μπορεί να συνοδεύεται από ανήσυχο ύπνο, αφυπνίσεις, λήψη ασυνήθιστων θέσεων, υπερβολική εφίδρωση και στοματική αναπνοή.11-13 Κατά τη διάρκεια της ημέρας, τα παιδιά με ΣΑΑΥ είναι δυνατό να παρου- σιάζουν υπνηλία, υπερκινητικότητα και διαταραχές της συμπεριφοράς.1,14-16 Παθογένεια του ΣΑΑΥ και Υπερτροφία Φαρυγγικής και Παρίσθμιων Αμυγδαλών Το ΣΑΑΥ είναι το αποτέλεσμα συνδυασμού ανατομικών και νευρομυϊκών παραγόντων. Ο φαρυγγικός αεραγωγός σε αντίθεση με τη μύτη, το λάρυγγα και την τραχεία, δεν υποστηρίζεται από οστά ή χόνδρους αλλά σχηματίζεται κυρίως από μαλακούς ιστούς. Κατά την εισπνοή η σύσπαση του διαφράγματος δημιουργεί αρνητική (αναρροφητική) πίεση στo φαρυγγικό αεραγωγό. Η αρνητική αυτή πίεση γίνεται ακόμη αρνητικότερη όταν συνυπάρχει αυξημένη αντίσταση του ανώτερου αεραγωγού (υπερτροφία φα- ρυγγικής αμυγδαλής, υπερτροφία αμυγδαλών, ρινίτιδα) και έτσι δημιουργείται τάση σύμπτωσης των τοιχωμάτων του φάρυγγα. Στην τάση αυτή αντιτίθενται μια σειρά από μύες (γενειογλωσσικός, γενειοϋοειδής, στερνοϋ- οειδής, στερνοθυρεοειδής, θυρεοειδής), ο τόνος των οποίων εξασφαλίζει τη βατότητα του αεραγωγού.17-19 Όταν όμως στη διάρκεια του ύπνου (και ειδικά στη φάση REM) ο τόνος των μυών που διατηρούν τον φαρυγγικό αεραγωγό ανοικτό ελαττωθεί, η αρνητική εισπνευστική πίεση μπορεί να οδηγήσει σε μερική ή πλήρη απόφραξη με αποτέλεσμα την ελάττωση ή την πλήρη διακοπή της ροής αέρα (αποφρακτική υπόπνοια ή αποφρακτική άπνοια, αντίστοιχα). Η κλασική γνώση είναι ότι το ΣΑΑΥ έχει τον υψηλότερο επιπολασμό στις ηλικίες 2-8 ετών επειδή τότε ο φαρυγγικός λεμφαδενικός ιστός αναπτύσσεται σε όλα τα παιδιά σε βάρος του αυλού του ανώτερου αεραγωγού.20 Ανάλυση οβελιαίων τομών μαγνητικής τομογραφίας εγκεφάλου σε 189 παιδιά και ενήλικες χωρίς κλινικές ενδείξεις υπερ- τροφίας αδενοειδών έδειξε ότι η φαρυγγική αμυγδαλή έχει το μέγιστο μέγεθός της στις ηλικίες 7-10 ετών και το ελάχιστο στην ηλικία των 60 ετών.21 Στη μελέτη αυτή δεν αξιολογήθηκε η σχέση μεγέθους αδενοειδών και αυλού του ανώτερου αεραγωγού. Σε μία δεύτερη μελέ- τη με μαγνητική τομογραφία παιδιών χωρίς ροχαλητό φάνηκε ότι η αύξηση του φαρυγγικού λεμφαδενικού ιστού είναι σύμμετρη με εκείνη του αυλού του αεραγω- γού.22 Επομένως, η υπερτροφία των παρίσθμιων και της φαρυγγικής αμυγδαλής είναι παθολογικό φαινόμενο που παρατηρείται σε υποομάδα παιδιών τα οποία και εμφανίζουν ΣΑΑΥ.23-25 Παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί στη βιβλιο- γραφία όσον αφορά την περιγραφή της αύξησης του λεμφαδενικού ιστού του φάρυγγα στα πρώτα χρόνια της ζωής, οι μελέτες που έχουν μέχρι σήμερα δημοσιευθεί είναι ολιγάριθμες. Επιπλέον καμία από αυτές δεν έχει περιγράψει τη μεταβολή του μεγέθους των αδενοειδών και των αμυγδαλών κατά την παιδική ηλικία σε ασθενείς με αποφρακτική άπνοια στον ύπνο χρησιμοποιώντας τε- χνικές αξονικής ή μαγνητικής τομογραφίας. Επομένως, η κλασική γνώση ότι ο λεμφαδενικός ιστός του φάρυγγα σε παιδιά με ροχαλητό παρουσιάζει τη μεγαλύτερη αύξησή του μεταξύ 2 και 8 ετών είναι κυρίως εμπειρική. Παθογένεια του ΣΑΑΥ και Παχυσαρκία Είναι γνωστό ότι η παχυσαρκία αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την παρουσία αποφρακτικής άπνοιας στον ύπνο στους ενήλικες, μολονότι ο ακριβής παθογενετικός μηχανισμός είναι μέχρι σήμερα αδιευ- κρίνιστος. Αντίθετα, στην παιδιατρική βιβλιογραφία, η συσχέτιση ανάμεσα στο δείκτη μάζας σώματος και στο δείκτη απνοιών-υποπνοιών ποικίλλει από πολύ ισχυρή ως πολύ ασθενής.26-29 Από μελέτη σε Ελληνόπουλα προκύπτει ότι στις ηλικίες ≤6 ετών, τα παχύσαρκα ή υπέρβαρα παιδιά έχουν τον ίδιο κίνδυνο για αποφρακτική διαταραχή της αναπνοής στον ύπνο συγκρινόμενα με τα παιδιά φυσιολογικού σωματικού βάρους.30 Aυτό πιθανόν οφείλεται στον κυ- ρίαρχο ρόλο που διαδραματίζει κατά την προσχολική ηλικία η υπερτροφία αδενοειδών και αμυγδαλών στην απόφραξη του ανώτερου αεραγωγού. Ο κίνδυνος όμως για τα υπέρβαρα ή παχύσαρκα παιδιά αρχίζει να αυξάνει καθώς η ηλικία του παιδιού γίνεται μεγαλύτερη. Στοιχεία από την προοπτική παιδιατρική μελέτη του Cleveland δείχνουν ξεκάθαρα ότι στα 13-16 έτη της ζωής οι παχύ- σαρκοι ή υπέρβαροι έφηβοι έχουν αυξημένο κίνδυνο για αποφρακτική άπνοια συγκρινόμενοι με τους εφήβους φυσιολογικού βάρους.31 Διάγνωση Οι διαγνωστικές μέθοδοι που έχουν αναπτυχθεί στοχεύουν στην ανίχνευση ασθενών με αποφρακτικού τύπου διαταραχές της αναπνοής στον ύπνο οι οποίοι έχουν σε αυξημένο κίνδυνο για την ανάπτυξη επιπλοκών. Οι μέθοδοι που έχουν αξιολογηθεί με επάρκεια είναι το ιστορικό και η φυσική εξέταση, η παλμική οξυμετρία, η πολυσωματογραφική μελέτη μεσημβρινού ύπνου, η μερική πολυυπνογραφική μελέτη νυκτερινού ύπνου χωρίς επίβλεψη και η πλήρης πολυυπνογραφική μελέτη. Το ιστορικό και η φυσική εξέταση δεν μπορούν να διαχωρίσουν τα παιδιά με ΣΑΑΥ από εκείνα με πρωτοπαθές ροχαλητό, αλλά χρησιμεύουν για την επιλογή των ατόμων που πρέπει να υποβληθούν σε έλεγχο για ΣΑΑΥ στο εργαστήριο ύπνου.32,33 Η σφυγμική οξυμετρία αποτελεί μία αξιόπιστη εξέταση, επειδή το θετικό της αποτέλεσμα είναι προγνωστικό για παθολογική πολυσωματογραφική μελέτη. Σε περίπτωση όμως αρνητικού αποτελέσματος δεν αποκλείεται η ανεύρεση παθολογικών ευρημάτων στην πολυσωματογραφική μελέτη.34,35 Η πολυσωματογραφική μελέτη κατά τη διάρκεια του μεσημβρινού ύπνου φαίνεται να έχει ικανοποιητική θετική προγνωστική αξία, ώστε τυχόν παθολογικά ευρήματα να λαμβάνονται σοβαρά υπ’ όψιν και τα παιδιά να οδηγούνται σε θεραπεία του ΣΑΑΥ χωρίς να απαιτείται νέα μελέτη κατά την διάρκεια της νύκτας. Όταν όμως τα αποτελέσματα είναι αρνητικά θα πρέπει να επιβεβαιώνονται με νυκτερινή πο- λυσωματογραφική μελέτη.36,37 Η μερική πολυυπνογραφική μελέτη στο σπίτι είναι μια μέθοδος οικονομικότερη από εκείνη στο εργαστήριο ύπνου αλλά υποεκτιμά τον αριθμό των αποφρακτικών υποπνοιών και υπερεκτιμά τις κεντρικού τύπου άπνοιες.38 Δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα για την εφαρμογή της μεθόδου στην κλινική πράξη. Η πολυσωματογραφική μελέτη σε όλη τη διάρκεια του νυκτερινού ύπνου είναι η μόνη μέθοδος που ποσοτικοποιεί τις ανωμαλίες του αερισμού και του ύπνου, και αποτελεί τη μέθοδο αναφοράς για τη διάγνωση του ΣΑΑΥ. Μπορεί να πραγματοποιηθεί με ευκολία σε παιδιά κάθε ηλικίας, εφόσον είναι διαθέσιμος κατάλληλος εξοπλισμός και εκπαιδευμένο προσωπικό. Στη διάρκεια της μελέτης παρακολουθούνται: οι αναπνευστικές κινήσεις, η ροή του αέρα από τη μύτη και το στόμα, ο κορεσμός της αιμοσφαιρίνης με οξυγόνο, το τελοεκπνευστικό CO2, το ηλεκτροκαρδιογράφημα, το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα, το ηλεκτροοφθαλμογράφημα και το ηλεκτρομυογράφημα της υπογενείδιου περιοχής και της κνήμης. Η συνδυασμένη ανάλυση των προηγούμενων παραμέτρων οδηγεί σε ακριβές διαγνωστικό αποτέλεσμα. Επιπλοκές του ΣΑΑΥ Από την αρχική αναγνώριση και περιγραφή του ΣΑΑΥ στα παιδιά έγινε κατανοητό ότι συσχετίζεται με σοβαρές επιπλοκές όπως ανεπαρκή σωματική αύξηση, πνευμονική υπέρταση και πνευμονική καρδιά.1 Τα τελευταία χρόνια σπάνια παρατηρούνται περιπτώσεις καθυστέρησης της αύξησης λόγω της έγκαιρης διάγνωσης της διαταραχής της αναπνοής στον ύπνο. Είναι ενδιαφέρουσα η παρατήρηση ότι μετά από αμυγδαλεκτομή και αδενοειδεκτομή βελτιώνεται ο ρυθμός αύξησης ακόμα και στα παχύσαρκα παιδιά.39 Φαίνεται ότι ο κυριότερος παράγοντας που είναι υπεύθυνος για την μετεγχειρητική βελτίωση είναι η ελάττωση του έργου της αναπνοής Υψηλότερες τιμές αρτηριακής πίεσης (και σπανιότερα υπέρταση) έχουν περιγραφεί στα παιδιά με ΣΑΑΥ η οποία διατηρείται και κατά την εγρήγορση.40,41 Παιδιά με πρωτοπαθές ροχαλητό που παραπέμπονται για διερεύνηση στο εργαστήριο ύπνου, έχουν ως ομάδα, αρτηριακή πίεση υψηλότερη σε σχέση με φυσιολογικά παιδιά.42 Το ιστορικό ροχαλητού όμως δεν αποτελεί παράγοντα κινδύνου για υψηλή αρτηριακή πίεση στο γενικό πληθυσμό παιδιών.43 Αρκετές αναφορές περιπτώσεων στη βιβλιογραφία περιγράφουν παιδιά με σοβαρό ΣΑΑΥ τα οποία εμφάνισαν δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια (πνευμονική καρδιά) πιθανόν εξαιτίας των νυκτερινών επεισοδίων υποξαιμίας και της σύσπασης του πνευμονικού αγγειακού δικτύου που αυτά προκαλούν.44,45 Μελέτες που χρησιμοποίησαν ραδιοϊσοτοπική κοιλιογραφία και υπερηχοκαρδιογραφία ανίχνευσαν ελάττωση του όγκου παλμού της δεξιάς κοιλίας αλλά και αύξηση της μάζας της αριστερής κοιλίας.46,47 Νέα δεδομένα στηρίζουν την άποψη ότι η αποφρακτική διαταραχή της αναπνοής στον ύπνο κατά την παιδική ηλικία συσχετίζεται με μεταβολές που είναι δυνατόν να προδιαθέτουν στην ανάπτυξη καρδιαγγειακών νοσημάτων κατά την ενηλικίωση. Η αποφρακτική άπνοια- υπόπνοια κατά την παιδική ηλικία έχει συσχετισθεί με χρόνια φλεγμονή (υψηλότερες τιμές C–αντιδρώσας πρωτεΐνης),48,49 μεταβολικές διαταραχές (υψηλότερες τιμές ινσουλίνης, χοληστερόλης, τριγλυκεριδίων),50 μεταβολές του τοιχώματος των αγγείων51,52 αλλά και του μυοκαρδίου.53 Ενώ στο παρελθόν είχε δοθεί έμφαση στην ανάπτυξη δεξιάς κοιλιακής υπερτροφίας, τώρα γίνεται αντιληπτό ότι υπάρχει θετική συσχέτιση ανάμεσα στη μάζα του μυοκαρδίου της αριστερής κοιλίας και στο δείκτη απνοιών-υποπνοιών.53 H αυξημένη συχνότητα νευροαναπτυξιακών διαταραχών όπως μαθησιακές δυσκολίες και πτωχή σχολική επίδοση, προβλήματα συμπεριφοράς, σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής, ημερήσια υπνηλία και υπερκινητικότητα είναι μια ακόμη πιθανή επιπλοκή του ΣΑΑΥ στα παιδιά.54,55 Υπάρχουν ενδείξεις ότι εκτός από τα παιδιά με ΣΑΑΥ και εκείνα με πρωτοπαθές ροχαλητό έχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαταραχών της συμπεριφοράς και της ανάπτυξης.56 Είναι άγνωστο εάν οι διαταραχές αυτές είναι πλήρως αναστρέψιμες μετά την θεραπεία. Θεραπεία Ως κύριο εργαλείο για τη διάγνωση του ΣΑΑΥ στα παιδιά θεωρείται η πολυσωματογραφική μελέτη στο εργαστήριο ύπνου. Ο βασικός δείκτης που χρησιμο- ποιείται για τη λήψη θεραπευτικών αποφάσεων είναι ο δείκτης αποφρακτικών απνοιών-υποπνοιών (ΑΗΙ Apnea Hypopnea Index) δηλαδή ο αριθμός αποφρακτικών και μεικτών απνοιών καθώς και υποπνοιών ανά ώρα ύπνου.57 Επειδή ακόμη και σε χώρες με υψηλές δαπάνες στο χώρο της υγείας θεωρείται αδύνατη η μελέτη του μεγάλου αριθμού παιδιών που εμφανίζουν ροχαλητό σε εργαστή- ρια ύπνου κρίνεται αναγκαία η ύπαρξη κριτηρίων που κάνουν δυνατή την αναγνώριση των ασθενών με υψηλή πιθανότητα να έχουν άπνοια στον ύπνο και νοσηρότητα που σχετίζεται με αυτή. Η θεραπεία εκλογής για την αντιμετώπιση του μέτριου- σοβαρού ΣΑΑΥ (ΑΗΙ >5/ώρα) στα παιδιά με υπερτροφία αδενοειδών ή/και αμυγδαλών είναι η συνδυασμένη αμυ- γδαλεκτομή και αδενοειδεκτομή.58 Μετά την επέμβαση παρατηρείται υποχώρηση των κλινικών συμπτωμάτων και βελτίωση των ευρημάτων της πολυσωματογραφικής μελέτης ύπνου. Η αμυγδαλεκτομή και αδενοτομή βελτι- ώνουν πολλά παιδιά με ΣΑΑΥ, ενώ η αποτελεσματικότητα της επέμβασης σχετίζεται με την προεγχειρητικά ελεγ- χόμενη βαρύτητα της διαταραχής.59 Η παχυσαρκία είναι αρνητικός προγνωστικός παράγοντας όσον αφορά στην αποτελεσματικότητα της αμυγδαλεκτομής/αδενοτομής.60 Όμως πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι ακόμη και τα παχύσαρκα παιδιά παρουσιάζουν σημαντική βελτίωση της διαλείπουσας απόφραξης του ανώτερου αεραγωγού στη διάρκεια του ύπνου μετεγχειρητικά,61 ενώ επιπλέον παρατηρείται σημαντική ελάττωση του επιπέδου της ολικής χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων.62 Τα ρινικά κορτικοστεροειδή έχουν χορηγηθεί σε παι- διά με ήπιο ΣΑΑΥ όπως τεκμηριώνεται από την πολυ- σωματογραφική μελέτη ύπνου (ΑΗΙ 1-5 /ώρα) και άρα χωρίς ένδειξη χειρουργικής επέμβασης, τα οποία όμως εμφανίζουν σημαντικά συμπτώματα λόγω της διατα- ραχής της αναπνοής στον ύπνο.63,64 Τα τοπικά ρινικά κορτικοστεροειδή, χορηγούμενα για διάστημα 4-6 εβδο- μάδων, βελτιώνουν τα συμπτώματα και τα ευρήματα της πολυσωματογραφικής μελέτης ενώ τα ευεργετικά τους αποτελέσματα φαίνεται ότι οφείλονται σε μείωση του μεγέθους των αδενοειδών εκβλαστήσεων αλλά και της χρόνιας φλεγμονής του ρινικού βλεννογόνου.65 H χρήση θετικής ρινικής πίεσης ενδείκνυται στα παιδιά με παραμένοντα συμπτώματα αποφρακτικής άπνοιας και ευρήματα στην πολυσωματογραφική μελέτη ύπνου παρά την αμυγδαλεκτομή/αδενοτομή και τη χρήση ρινικών κορτικοστεροειδών.58 Ιδιαίτερη ένδειξη για χρήση θετικής ρινικής πίεσης έχουν τα παιδιά με δείκτη μάζας σώματος συμβατό με παχυσαρκία, όταν δεν ανταποκρίνονται στα υπόλοιπα θεραπευτικά μέτρα όπως και εκείνα με νευρομυ- ϊκά νοσήματα και κρανιοπροσωπικές ανωμαλίες.66 Η τιμή του ΑΗΙ πάνω από την οποία συνιστάται η χρήση θετικής ρινικής πίεσης στα παιδιά δεν έχει προσδιορισθεί όμως η νοσηρότητα η σχετιζόμενη με τη διαταραχή φαίνεται να αυξάνει για ΑΗΙ >5/ώρα.67 Συμπερ Aσματα Το ροχαλητό στα παιδιά δεν είναι πάντα καλοήθες και είναι δυνατόν να συνοδεύεται από σημαντικές επι- πλοκές. Όλα τα παιδιά θα πρέπει να ελέγχονται στις τακτικές παιδιατρικές επισκέψεις για ιστορικό ροχαλητού κατά το νυκτερινό ύπνο και εκείνα που εμφανίζουν το σύμπτωμα καθ’ έξιν να διερευνώνται περαιτέρω. Η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση του ΣΑΑΥ βελ- τιώνει την ποιότητα ζωής του παιδιού και ενδεχομένως προλαμβάνει την ανάπτυξη επιπλοκών. Η υπερτροφία της φαρυγγικής και των παρίσθμιων αμυγδαλών αλλά και η παχυσαρκία είναι τα συχνότερα αίτια του συνδρόμου. ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ Το ιστορικό του ροχαλητού και η φυσική εξέταση είναι ανεπαρκή από μόνα τους να για τη διάγνωση του ΣΑΑΥ στα παιδιά. Η παρουσία και η βαρύτητα του ΣΑΑΥ διαπιστώνονται με τη βοήθεια της πολυσωματογραφικής μελέτης ύπνου. Όμως, είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο να υποβληθεί σε μελέτη ύπνου η μεγάλη υποομάδα των παιδιών με συχνό ροχαλητό (περίπου 10% του παιδικού πληθυσμού). Επομένως, ο κλινικός γιατρός προκειμένου να αναγνωρίσει το παιδί υψηλού κινδύνου για μέτριο- σοβαρό ΣΑΑΥ θα πρέπει να στηριχθεί στην παρουσία σειράς συμπτωμάτων απόφραξης των ανώτερων αερα- γωγών στον ύπνο ή στοιχείων νοσηρότητας (κλινικών ή εργαστηριακών διαταραχών συσχετιζομένων με την άπνοια). Μια απλή ταξινόμηση τέτοιων διαγνωστικών κριτηρίων παρατίθεται στη συνέχεια. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα παρακάτω κριτήρια διαμορφώθηκαν για παιδιά στα οποία η υπερτροφία του φαρυγγικού λεμφικού ιστού ή/και η παχυσαρκία αποτελούν το κύριο αίτιο της άπνοιας. Παιδιά με νευρομυϊκά νοσήματα, γενετικά σύνδρομα ή κρανιοπροσωπικές ανωμαλίες αποτελούν ιδιαίτερη ομάδα ασθενών οι οποίοι θα πρέπει να αξιο- λογούνται και να αντιμετωπίζονται από ομάδα ειδικών στα νοσήματα αυτά. ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ Τα παρακάτω στοιχεία από το ιστορικό, τη φυσική εξέ- ταση και τον εργαστηριακό έλεγχο δεν έχουν αξιολογηθεί συγκριτικά στη βιβλιογραφία όσον αφορά τη συμβολή τους στη διάγνωση του ΣΑΑΥ. Επομένως η σειρά με την οποία παρατίθενται στη συνέχεια δεν είναι αξιολογική. Α. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ 1. Κυριότερα νυχτερινά συμπτώματα Δυνατό και συνεχές ροχαλητό Αναφερόμενες άπνοιες από τους γονείς Ανήσυχος ύπνος Συχνές αφυπνίσεις Αυξημένη αναπνευστική προσπάθεια στη διάρκεια του ύπνου Υπερέκταση του αυχένα στη διάρκεια του ύπνου 2. Κυριότερα ημερήσια συμπτώματα Στοματική αναπνοή Δυσκολία αφύπνισης το πρωί Πρωινοί πονοκέφαλοι 3. Στοιχεία νοσηρότητας σχετιζόμενης με άπνοια Ημερήσια υπνηλία Υπερκινητικότητα Διαταραχές συμπεριφοράς (π.χ επιθετικότητα, δι- αταραχές διαγωγής) Αδυναμία συγκέντρωσης και προσοχής Χαμηλή επίδοση στα μαθήματα Νυκτερινή ενούρηση. Β. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ 1. Γενική εξέταση Μέτρηση σωματικού βάρους, ύψους και υπολογι- σμός δείκτη μάζας σώματος Μέτρηση αρτηριακής πίεσης 2. ΩΡΛ εξέταση 2.1. Εξέταση ρινός για: Σκολίωση ρινικού διαφράγματος Πάχυνση ρινικού βλεννογόνου Ρινικούς πολύποδες Στοιχεία συμβατά με αλλεργική ρινίτιδα 2.2. Έλεγχος ρινοφάρυγγα για: Αδενοειδείς εκβλαστήσεις Ατρησία ρινικών χοανών Μορφώματα • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • 2.3. Έλεγχος στοματοφάρυγγα για: Μέγεθος γλώσσας Μορφολογία και μέγεθος σταφυλής (π.χ. δισχι- δής σταφυλή) Εξέταση μορφολογίας υπερώας (π.χ. κοντή, επιμηκυσμένη) Μέγεθος και θέση αμυγδαλών (ταξινόμηση κατά Μallampati) 3. Χαρακτηριστικά προσωπικού κρανίου 3.1. Τύπος προσώπου εκ του πλαγίου: Ορθογναθικός Κυρτός Κοίλος 3.2. Χείλη σε θέση ηρεμίας: Σε επαφή Αφιστάμενα 4. Εργαστηριακός έλεγχος C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (CRP) Ολκή χοληστερόλη LDL Χοληστερόλη HDL Χοληστερόλη Τριγλυκερίδια Δεν υπάρχει σχετική τεκμηρίωση στη βιβλιογραφία όσον αφορά τις υπο-ομάδες παιδιών που θα πρέπει να υποβάλλονται στον ανωτέρω εργαστηριακό έλεγχο. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ 1. Παιδιά με νευρομυϊκά νοσήματα, γενετικά σύν- δρομα και ανωμαλίες του προσωπικού κρανίου: Αποτελούν ιδιαίτερο πληθυσμό με συχνά περίπλοκη παθοφυσιολογία. Η εκτίμηση της βαρύτητας της αναπνευστικής διαταραχής και η θεραπευτική αγωγή είναι ειδικό αντικείμενο, που απαιτεί εξιδείκευση και εμπειρία. 2. Παιδιά με υπερτροφία αδενοειδών και αμυγδαλών τα οποία εμφανίζουν: Νυκτερινά και ημερήσια συμπτώματα συμβατά με ΣΑΑΥ Στοιχεία νοσηρότητας σχετιζόμενης με άπνοια Εργαστηριακές διαταραχές σχετιζόμενες με άπνοια στον ύπνο έχουν πολύ μεγάλη πιθανότητα σημαντικής βελτί- ωσης μετά από αδενοτομή και αμυγδαλεκτομή. Η μελέτη ύπνου στα παιδιά με σημεία και συμπτώ- ματα ιδιαίτερης βαρύτητας μπορεί να συμβάλλει προεγχειρητικά στο να ανιχνευθούν εκείνα με αυ- ξημένη πιθανότητα μετεγχειρητικών επιπλοκών ή • • • • • • • • • • • • • • • • • • υπολειμματικής νόσου μετεγχειρητικά. 3. Παιδιά με υπερτροφία αδενοειδών και παρίσθμιων αμυγδαλών και ήπια κλινική εικόνα (π.χ χωρίς ερ- γαστηριακές διαταραχές ή στοιχεία νοσηρότητας): Η αναγκαιότητα αδενοτομής-αμυγδαλεκτομής κρίνεται από το θεράποντα ιατρό. Όμως η διαπίστωση AHI >5/ώρα από τη πολυσωματογραφική μελέτη ύπνου ενισχύει την ένδειξη χειρουργικής επέμβασης. Η νυκτερινή οξυμετρία αποτελεί εναλλακτική μέθοδο εφόσον δεν διατίθεται εργαστήριο ύπνου. Η χορήγηση ρινικών κορτικοστεροειδών για 4-6 εβδομάδες μπορεί να ελαττώσει τη βαρύτητα της αποφρακτικής διαταραχής της αναπνοής στην ομάδα αυτών των παιδιών. 4. Παχύσαρκα παιδιά με υπερτροφία αδενοειδών ή/και αμυγδαλών: Αντιμετωπίζονται χειρουργικά όπως και τα παιδιά φυσιολογικού σωματικού βάρους. Ο ταυτόχρονος έλεγχος του σωματικού βάρους αποτελεί σημαντικό συμπληρωματικό θεραπευτικό μέτρο. 5. Παχύσαρκα παιδιά χωρίς υπερτροφία φαρυγγι- κής-παρίσθμιων αμυγδαλών: Αντιμετωπίζονται με έλεγχο σωματικού βάρους και ενδεχομένως χρήση ρινικής θετικής πίεσης. 6. Παιδιά με υπολειμματική νόσο (επιμένοντα επει- σόδια άπνοιας-υπόπνοιας μετεγχειρητικά) αντι- μετωπίζονται με: α. Χορήγηση ρινικών κορτικοστεροειδών (εφόσον υπάρχει ρινική συμφόρηση) β. έλεγχο σωματικού βάρους (εφόσον το παιδί είναι παχύσαρκο) γ. Χορήγηση θετικής ρινικής πίεσης εφόσον ΑHI >5-10 επεισόδια/ώρα (ιδιαίτερα σε ασθενείς με παχυσαρκία, νευρομυϊκά νοσήματα, κρανιοπροσωπικές ανωμαλίες). ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ Η ΜΕΛΕΤΗ ΥΠΝΟΥ ΕΝΔΕΙΚΝΥΤΑΙ 1. Σε παιδιά στα οποία υπάρχει αμφιβολία ως προς την αναγκαιότητα χειρουργικής αντιμετώπισης. 2. Σε παιδιά με πολύ βαριά κλινική συμπτωματολογία και σημαντική απόφραξη του ανώτερου αεραγωγού στη φυσική εξέταση ώστε να ανιχνευθούν εκείνα με αυξημένη πιθανότητα διεγχειρητικών και μετεγχει- ρητικών επιπλοκών καθώς και υπολειμματικής νόσου μετά το χειρουργείο. 3. Σε επανάληψη μελέτης ύπνου στην ανωτέρω υποο- μάδα για τον καθορισμό ανάγκης για επιπλέον θερα- πευτική αντιμετώπιση. Αιτίες ροχαλητού και αποφρακτικής υπνικής άπνοιαςΧρόνια ρινική απόφραξη (βούλωμα ή μπούκωμα της μύτης) Ρινικές κόγχες
Φυσιολογική κάτω ρινική κόγχη Οι κόγχες είναι μικρές κυλινδρικές μάζες ιστού με πολλά αγγεία που βρίσκονται στις δυο πλευρές του εσωτερικού της μύτης και ρυθμίζουν τη ροή του αέρα. Από τα κάτω προς τα πάνω της μύτης, υπάρχουν τρεις (μερικές φορές τέσσερις) κόγχες: η κάτω, η μέση και η άνω ρινική κόγχη (η τέταρτη, η ανώτατη κόγχη, δεν είναι παρούσα σε κάθε άτομο).
ανατομία κογχών
Η κάτω ρινική κόγχη παίζει το μεγαλύτερο ρόλο στην κατεύθυνση της ροής του αέρα, αλλά επίσης υγραίνει, θερμαίνει, και φιλτράρει τον αέρα που εισπνέουμε. Η μέση ρινική κόγχη προστατεύει κυρίως τα ιγμόρεια, ενώ η άνω προστατεύει κυρίως στον οσφρητικό βολβό, στον οποίο βρίσκονται οι υποδοχείς της όσφρησης σας.  Φυσιολογικές ρινικές κόγχες
Αερώδης κόγχη( Concha Bullosa) είναι μια κατάσταση όπου η μέση ρινική κόγχη είναι γεμάτη με αέρα και διευρυμένη σαν μπαλόνι. Όταν συμβαίνει αυτό, παρεμποδίζεται η ροή του αέρα προς το ιγμόρειο γιατί η κόγχη φράζει το στόμιο του. Αν τα στόμια κόλπων είναι αποκλεισμένα και ο αέρας δεν φθάνει σε αυτούς, μπορούν να συσσωρεύουν υγρό και να μολυνθούν.  αερώδης κόγχη (concha bullosa).
Η διαφραγματική απόκλιση προκαλεί υπερτροφία των κογχών επειδή οι δομές στο εσωτερικό της μύτης έχουν την τάση να αυξάνονται, έτσι ώστε να γεμίσει ο κενός χώρος. Αν το διάφραγμα σας παρεκκλίνει της πορείας του, τότε δημιουργείται χώρος στη μια πλευρά που προκαλεί τις κόγχες να γίνουν μεγαλύτερες.Οι κόγχες τείνουν να είναι μικρότερες από την πλευρά της διαφραγματικής απόκλισης και μεγαλύτερες από την αντίθετη πλευρά από την απόκλιση.Ένας ασθενής με σκολίωση ρινικού διαφράγματος είναι πιθανό να έχει και τα δυο, και υπερτροφία κογχών και Αερώδη κόγχη( Concha Bullosa) .  σκολίωση ρινικού διαφράγματος Φυσιολογικές ρινικές κόγχες
Υπερτροφία των κάτω ρινικών κογχώνΗ χρόνια υπερτροφική ρινίτιδα και η υπερτροφία των κάτω ρινικών κογχών που τη συνοδευει είναι μια συχνή και επίμονη νόσος, που προκαλεί δυσχέρεια της ρινικής αναπνοής με επίμονη συμπτωματολογία από την περιοχή της μύτης, των παραρρινίων κόλπων και ενίοτε του φάρυγγα.
 ρινικές κόγχες- στάδια υπερτοφίας Αίτια:
Αυτά συντελούν σε σημαντικό βαθμό στην εμφάνιση αυτής της παθολογίας. Συμπτώματα:
Διάγνωση:
Η εξέταση από τη μύτη σας μπορεί να περιλαμβάνει ρινοσκόπηση και ενδοσκόπηση, μια απλή και ανώδυνη διαδικασία στην οποία ο γιατρός σας χρησιμοποιεί ένα μικροσκοπικό σωλήνα με μια κάμερα για να δει με λεπτομέρεια το εσωτερικό της μύτης. Μερικές φορές, αν η αιτία των συμπτωμάτων σας δεν μπορεί να προσδιοριστεί, μια αξονική τομογραφία (CT scan) μπορεί να είναι απαραίτητη για περισσότερες πληροφορίες. θεραπεία:
Στην περίπτωση αλλεργίας ή ερεθιστικών ουσιών η θεραπεία της υποκείμενης αιτίας μπορεί να μειώσει και να λύσει το πρόβλημα. Μακροπρόθεσμα, χρόνιο οίδημα μπορεί να καταστεί μη αναστρέψιμο και ανθεκτικό για θεραπεία, και να απαιτηθεί χειρουργική επέμβαση μείωσης της υπερτροφίας των κάτω ρινικών κογχών και, ενδεχομένως της σκολίωσης του ρινικού διαφράγματος. Η συντηρητική φαρμακευτική θεραπεία συχνά αντιμετωπίζει αποτελεσματικά το πρόβλημα. Σε αποτυχία αυτής μετά από 3μηνη φαρμακευτική προσπάθεια, επιχειρείται χειρουργική αντιμετώπιση. Πάρα πολλές χειρουργικές θεραπευτικές τεχνικές χρησιμοποιήθηκαν τα τελευταία εκατό χρόνια, για την αντιμετώπιση της νόσου, με άλλοτε ικανοποιητικά αποτελέσματα και άλλοτε συχνές και ανεπιθύμητες επιπλοκές. Η αποτελεσματική επέμβαση μείωσης των κογχών μπορεί να είναι μια πρόκληση. Οι κάτω ρινικές κόγχες πρέπει να μειωθούν αρκετά σε όγκο για να ανακουφισθεί η ρινική απόφραξη σας και να αποκατασταθεί υγιής αναπνοή και αερισμός των κόλπων. Ωστόσο, είναι σημαντικό να μην αφαιρεθεί πάρα πολύ από τις ρινικές κόγχες, ειδικά ο βλεννογόνος στην επιφάνεια των κογχών, επειδή εξυπηρετεί σημαντική λειτουργία κατά τη διαδικασία της αναπνοής. Από την ανατομία των κογχών εξηγείται ότι είναι απαραίτητες για τη φυσιολογική αναπνοή γιατί φιλτράρουν και υγροποιούν τον αέρα που αναπνέετε, καθώς και δημιουργούν την αίσθηση της ροής του αέρα από τη μύτη σας. Ο εγκέφαλός σας χρειάζεται τα ειδικά κύτταρα-δέκτες της ροής αέρα στην επιφάνεια του κάτω ρινικών κογχών για να αναγνωρίσει τον αέρα που διέρχεται από τη μύτη σας. Μπορεί να ακούγεται περίεργο, αλλά αν δεν είχε αυτούς τους υποδοχείς, ο εγκέφαλός σας θα αντιλαμβανόταν ότι ρινικές θαλάμες έχουν μπλοκαριστεί, ακόμη και αν οργανικά δεν συμβαίνει (μια κατάσταση που ονομάζεται σύνδρομο άδειας μύτης). Ο βλεννογόνος (η επένδυση της επιφάνειας των κογχών) είναι επίσης αναγκαίος, διότι εκκρίνει βλέννα που διατηρεί την υγρή μύτη και αποφεύγεται η ξηρότητα και οι κρούστες μετά την επέμβαση. Επιπλέον, αυτή η επένδυση περιέχει χιλιάδες κροσσούς, μικροσκοπικές τρίχες που σαρώνουν και απομακρύνουν τη βλέννα από τη μύτη και τα ιγμόρεια σας, και παγιδεύουν και καθαρίζουν τη βρωμιά και τα βακτηρίδια. Λόγω του συνδρόμου άδειας μύτης και της σημασίας της παραγωγής βλέννας από τους κροσσούς(βλεφαρίδες), υπήρξε μια έντονη τάση προς επιλεκτική μείωση των κογχών παρά από εκτεταμένη αφαίρεση, κατά τη διάρκεια των τελευταίων πέντε ετών. Ο γιατρός σας ενδεχομένως να επιλέξει και για σας την προβλεπόμενη επιλεκτική μείωση των κογχών, παρά την εκτεταμένη αφαίρεση. Σε γενικές γραμμές, οι στόχοι της χειρουργικής επέμβασης των κογχών είναι οι εξής:
χειρουργικές θεραπευτικές τεχνικές
Η κογχοπηξία(επιλεκτική μείωση των κογχών) με τη χρήση ραδιοκυμάτων, κρυοπηξίας, διαθερμιών, υπερήχων, και ακτίνων λέιζερ σε αντιδιαστολή με την κλασσική κογχοτομή αποτελεί έναν εναλλακτικό ελκυστικό τρόπο χειρουργικής αποκατάστασης.
Υπερτροφία των κάτω ρινικών κογχών στα παιδιάΥπερτροφία των κάτω ρινικών κογχών στα παιδιά είναι συχνά αποτέλεσμα χρόνιας ρινίτιδας που οδηγεί στην ρινική συμφόρηση και ρινική απόφραξη, οι αλλεργίες και άλλα συχνά συμβάλλουν σε ερεθισμό, φλεγμονή, και διόγκωση των κογχών. Σε σύγκριση με τους ενήλικες, η μικρότερα ενδορινική ανατομία στα παιδιά μπορεί να κάνει την υπερτροφία των κάτω ρινικών κογχών ιδιαίτερα προβληματική. Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, η χρόνια ρινική απόφραξη μπορεί να οδηγήσει σε ροχαλητό, αναπνοή από το στόμα, ή άλλες επιπλοκές. Συντηρητική διαχείριση της υπερτροφίας των κάτω ρινικών κογχών στα παιδιά περιλαμβάνει τη χρήση τοπικών ρινικών σπρέι στεροειδών, αντιϊσταμινικά από του στόματος, η συστηματικώς αποσυμφορητικά, και ανοσοθεραπεία, αν ευθύνονται αλλεργίες. Όταν αποτυγχάνουν οι συντηρητικές θεραπείες, η χειρουργική μείωση των κάτω ρινικών κογχών πρέπει να εκτιμηθεί. Διάφορες χειρουργικές επιλογές για την ανακούφιση από την χρόνια ρινική απόφραξη είναι διαθέσιμες, συμπεριλαμβανομένης της κλασσικής κογχοτομής και της μερικής, υποβλεννογόνια εκτομή των κογχών, υποβλεννογόνια κογχοπλαστική,κογχοπλαστική με microdebridement, ηλεκτροκαυτηρίαση, κρυοχειρουργική, λέιζερ, καυτηρίαση με ραδιοσυχνότητες, και κάταγμα με μετάθεση των κογχών προς τα έξω. Αν και γενικά αποδεκτές για τη θεραπεία ενήλικων ασθενών, οι διαδικασίες αυτές έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν την ενδορρινική αρχιτεκτονική και καταστρέφουν τους υγιείς ιστούς, το οποίο θα πρέπει να αποφεύγεται σε παιδιατρικούς ασθενείς ώστε να μην υπάρχει η δυνατότητα αλλαγής στην αύξηση του προσώπου. Η καυτηρίαση με ραδιοσυχνότητες είναι μια ασφαλής και σχεδόν ανώδυνη τεχνική που μπορεί να επιλύσει την ρινική απόφραξη με ελάχιστη επίδραση στους ιστούς χωρίς να αλλάζει η δομή του ρινικού βλεννογόνου. Συχνά πραγματοποιείται ταυτόχρονα με την αμυγδαλεκτομή, ή την χειρουργική επέμβαση των αδενοειδών εκβλαστήσεων. Σε ποια παιδιά θα πρέπει να γίνη η μείωση των κογχών; Σε παιδιά με ρινική απόφραξη χωρίς υπερτροφία αδενοειδών εκβλαστήσεων, για παράδειγμα, εκείνα με ιστορικό αλλεργικής ρινίτιδας ή μη αλλεργικής στα οποία η θεραπεία δεν ήταν αποτελεσματική στην ανακούφιση από την ρινική απόφραξη, ή σε εκείνα που είχαν υπερτροφία αδενοειδών εκβλαστήσεων αλλά ακόμα επιμένει η ρινική συμφόρηση. Η μείωση των κογχών με καυτηρίαση με ραδιοσυχνότητες μπορεί να πραγματοποιηθεί ως μια αυτόνομη διαδικασία ή σε συνδυασμό με άλλες επεμβάσεις, όπως η χειρουργική επέμβαση αδενοειδών εκβλαστήσεων ή αμυγδαλεκτομή. Η μείωση μπορεί επίσης να πραγματοποιηθεί όταν οι γονείς δεν επιθυμούν να δίνουν στα παιδιά τους μακροχρόνια ρινικά στεροειδή και αντιισταμινικά. Πριν από τη χειρουργική επέμβαση, ο ωτορινολαρυγγολόγος θα παραγγείλει μία αξονική τομογραφία των κόλπων να αποκλείσει την ύπαρξη συνοδών νοσημάτων των κόλπων ή άλλα ανατομικά προβλήματα, τα οποία θα μπορούσαν να εξηγήσουν τα συμπτώματα της ρινικής απόφραξης. Οι περισσότεροι χειρουργοί προτιμούν τη μείωση στα παιδιά που είναι 3 ετών και άνω, δεδομένου ότι είναι δύσκολο να εντοπιστεί πραγματικά η αιτία σε μικρά παιδιά ηλικίας κάτω των 3 ετών με αλλεργίες, μια πιθανή αιτία της υπερτροφίας των κογχών. Επιπλέον, τα μικρότερα παιδιά συχνά έχουν άλλες, πιο συχνές αιτίες απόφραξης, όπως αδενοειδείς και / ή υπερτροφία των αμυγδαλών. Η μείωση προσφέρει άμεσα και διαρκή αποτελέσματα. Η μείωση με ραδιοσυχνότητες είναι μια μη θερμική διαδικασία που χρησιμοποιεί την ενέργεια της ραδιοσυχνότητας σε ένα αγώγιμο υλικό, όπως είναι ο φυσιολογικός ορός, γεγονός που οδηγεί σε μία στιβάδα ατμού (πλάσμα) των ιόντων νατρίου γύρω από τα ηλεκτρόδια. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, τα ιόντα σπάζουν τους μεσοκυττάριους δεσμούς και προκαλούν αποσύνθεση με μοριακή διάσπαση του ιστού, στο εσωτερικό των κάτω ρινικών κογχών, διατηρώντας παράλληλα ακέραιο τον περιβάλλοντα υγιή ιστό. Η τεχνική αυτή ελαχιστοποιεί τον πόνο κατά τη διάρκεια της αποκατάστασης και επιταχύνει τη διαδικασία επούλωσης. Με τη μείωση με ραδιοσυχνότητες, οι χειρουργοί έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν σημαντικά τον όγκο των ιστών και άρα μεγαλύτερο μέρος των κογχών χωρίς να προκαλέσουν βλάβη γύρω στους ιστούς, κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Δεδομένου ότι δεν συμβαίνει "κόψιμο" του ιστού , υπάρχει μικρή ή καθόλου αιμορραγία, και μετά την δεν υπάρχει ανάγκη πωματισμού. Οι περισσότεροι ασθενείς επιστρέφουν στις κανονικές τους δραστηριότητες μέσα σε 24 ώρες ή λιγότερο και συνήθως δεν απαιτούνται παυσίπονα.
μείωση κογχών με ραδιοσυχνότητες πρίν μετά
 Σκολίωση ρινικού διαφράγματος
|
Πίνακας 1. |
- Ασφαλής και σχετικά απλή τεχνική |
Βασικά, παρέχει υψηλά πoσoστά επιτυχίας - ίασης, και καλά απoτελέσματα, με λίγες αντενδείξεις και χαμηλή επίπτωση επιπλoκών.
Oι βιoλoγικές μεταβoλές πoυ συμβαίνoυν κατά τη διάρκεια αλλά και μετά από την κρυoθεραπεία, έχoυν μελετηθεί in vitro και in vivo και πρoκαλoύνται από τη μείωση της θερμoκρασίας των ιστών και τo συνεπακόλoυθo «πάγωμά» τoυς. Η ιστική βλάβη πρoκαλείται από την ψύξη των κυττάρων και την αγγειακή στάση πoυ αναπτύσσεται στoν ιστό μετά την απόψυξή τoυ.
Η κρυoαντίδραση χαρακτηρίζεται, για τo λόγo αυτό, αρχικά από τη «φυσική» και εν συνεχεία από την αγγειακή της φάση. Μια τρίτη, αναμφισβήτητα υπαρκτή φάση της κρυoαντίδρασης πoυ δεν έχει μελετηθεί όμως επαρκώς στo, είναι η ανoσoλoγική φάση.
Η φυσική, κλινική πoρεία της κρυoαντίδρασης ξεκινά με μια λευκάζoυσα φάση κατά την ψύξη, ακoλoυθoύμενη από περιφερικό ερύθημα, τo oπoίo επέρχεται αμέσως ως και μετά από 30 λεπτά από την κρυoχειρoυργική επέμβαση. Η περιoχή στην oπoία γίνoνται oι χειρισμoί καθίσταται oιδηματώδης μεταξύ λίγων λεπτών και μερικών ωρών μετά από την επέμβαση. Ακoλoύθως, η εξoίδηση διαρκεί από λίγες ως και 14 ημέρες μετά την επέμβαση και ακoλoυθείται από μoμιoπoίηση της βλάβης.
Συνήθως δεν απαιτείται τoπική αναισθησία για την κρυoχειρoυργική θεραπεία.
